23 Ιουνίου 2014

 
Νίκος Σιδέρης
 
" Κύριο πολιτικό πρόβλημα σήμερα είναι ο ευνουχισμός της πολιτικής σκέψης και γενικότερα η εμπλοκή της ικανότητας για σκέψη."
 
 
"Η ελληνική νοοτροπία χαρακτηρίζεται από ευπιστία και από ροπή στη διχόνοια και τον φατριασμό"

 
Με αφορμή το νέο του βιβλίο "Το Κατά Διαβόλου Ευαγγέλιο" με υπότιτλο Πολιτική Ψυχολογία της Κρίσης,(εκδ.Μεταίχμιο)ο ψυχίατρος και συγγραφέας κ. Νίκος Σιδέρης  μιλά στις Διαδρομές ,ενώ αναφέρεται ιδιαίτερα στους παράγοντες που οδήγησαν στην Κρίση
 

«Κατά Διαβόλου Ευαγγέλιο»,ο τίτλος του νέου βιβλίου σας,με υπότιτλο «Πολιτική Ψυχολογία .Θέλετε ,να δώσετε ένα στίγμα στους αναγνώστες μας;
Ο κυρίαρχος πολιτικο-μιντιακός λόγος εντέλλεται «Μισείτε αλλήλους». Απέναντι σ’αυτόν τον λόγο του καθολικού μίσους –το κατά Διαβόλου ευαγγέλιο− οι πολίτες και η κοινωνία καλούνται να σκεφτούν ορθολογικά και νηφάλια. Το βιβλίο μου τους εφοδιάζει με τα διανοητικά εργαλεία που είναι απαραίτητα γι’ αυτό.

  Αν με ρωτούσαν τι λέει το βιβλίο σας, θα απαντούσα ότι “είναι η διαδρομή μέσα από τις εσωτερικές διεργασίες που μας υπέβαλαν οι πολιτικοί και τα ΜΜΕ από τη Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα,ώστε να φτάσουμε στην Ελλάδα της Κρίσης,”.Πόσοσυμφωνείτε με αυτό;
Έτσι είναι. Επανειλημμένα δείχνω ότι η ιστορία εσωτερικεύεται ως δομή. Και το κατά Διαβόλου ευαγγέλιο είναι η σύνοψη μιας μακράς πορείας ευνουχισμού της πολιτικής σκέψης των Ελλήνων και διακυβέρνησης με τη μέθοδο του «διαίρει και βασίλευε».

Πόσο «καλλιεργήθηκε» το πρότυπο του καταναλωτικού ναρκισσισμού από πολιτικές του παρελθόντος και πόσο αυτός τελικά ευθύνεται για τη σημερινή οικονομική κατάσταση της χώρας;
Ο καταναλωτικός ναρκισσισμός –η μοιραία Μεγάλη Αυταπάτη− δεν ήταν επινόηση των φτωχών και των ιδεολογικά κυριαρχούμενων μαζών. Αλλά πολιτισμικόπρόταγμα, που το επέβαλαν οι κυρίαρχες οικονομικές, πολιτισμικές και πολιτικές δυνάμεις, μέσα από συγκεκριμένες κερδοσκοπικές, αλλοτριωτικές και κυριαρχικές λογικές και με τη χρήση ισχυρότατων μηχανισμών «διαμόρφωσης γνώμης» – όπως η αχαλίνωτη βιομηχανία του λάιφ στάιλ, «το Χρηματιστήριο στις 7 000 μονάδες», ταδιακοποδάνεια και εορτοδάνεια και άλλα πάσης φύσεως δάνεια. Το ίδιο προφανώς ισχύει και για την πελατειακή λογική, την κομματοκρατία και την εξάρτηση από τις «Μεγάλες Δυνάμεις».

 Ποια χαρακτηριστικά του λαού μας και ποιοι άλλο παράγοντες θεωρείτε ότι οδήγησαν στη Κρίση;
Η ελληνική νοοτροπία χαρακτηρίζεται από ευπιστία απέναντι στον «δικό μας» (ηγέτη ή άλλον) και από ροπή στη διχόνοια και τον φατριασμό, για λόγους που αναλύονται διεξοδικά στο βιβλίο. Σ’ αυτό το υπόστρωμα αναπτύχθηκε και κυριάρχησε μια μεθοδολογία διακυβέρνησης και στρατιές εφαρμοστών της, που καλλιεργούν τηνκομματοκρατία και τον γενικευμένο εκμαυλισμό· ένα καθολικό σύστημα συνενοχών («Άρπαζε κι άσε τους άλλους ν’ αρπάζουν») · τον καταναλωτικό ναρκισσισμό· την αποκοπή από την παραγωγική πράξη· τη διαχείριση αντί της πολιτικής· τηναπαξίωση του πολιτικού προσωπικού και συστήματος· και τη διήθηση των ψυχών από τον εγωκεντρισμό. Σ’ αυτό το έδαφος γιγαντώθηκε η Μεγάλη Αυταπάτη, που μας έριξε τελικά στην κρίση.

Στο βιβλίο εξηγείτε την εσωτερική λογική του Υπουργικού λόγου.Πόσο αυτό βοηθά όσους αγαπούν πραγματικά αυτόν τοντόπo;
Το κύριο πολιτικό πρόβλημα σήμερα είναι ο ευνουχισμός της πολιτικής σκέψης και γενικότερα η εμπλοκή της ικανότητας για σκέψη. Πολίτες που δεν δύνανται να σκεφτούν ορθολογικά και νηφάλια είναι καταδικασμένοι να μετατραπούν σε θεατές της δικής τους ζωής και της πορείας του τόπου. Η αποδόμηση του Υπουργικού Λόγου λυτρώνει τη σκέψη από την εμπλοκή. Άρα, είναι αναγκαία.

 Χρησιμοποιώντας μια δική σας ερώτηση :”Aν όλα όσα ζούσαμε ήταν μια αυταπάτη ,παρά την απτή υλικότητάτους,τότε τι μπορεί να πιστέψει κανείς και να δεχθεί ως πραγματικότητα;”θα σας ζητούσα μια προσωπική απάντηση.
Ό,τι δημιουργεί η νηφάλια και ορθολογική σκέψη και ο δημοκρατικός διάλογος. Αλλιώς, ό,τι αντέχει στην κριτική σκέψη και εμπεριέχει αγάπη γι’ αυτόν τον τόπο και τους ανθρώπους του.

 Τελειώνοντας την ανάγνωση του βιβλίου,θέλησα να μοιραστώ τις θετικές εντυπώσεις μου με τα παιδιάμου,φοιτητές στη Νομική της Αθήνας,και να τους συστήσω να το διαβάσουν μετά την εξεταστικήτους,την ίδια στιγμή μου ανακοίνωσαν ότι ενδέχεται να χάσουν και δεύτερο εξάμηνο λόγω καταλήψεων για τη στήριξη κάποιας άλλης κοινωνικής ομάδας.Γράφετεγια τις υποβολιμαίες και κατευθυνόμενες συγκρούσεις μεταξύ των κοινωνικών ομάδων(χρησιμοποιώντας κι το εξαιρετικά επιτυχημένο παράδειγμα της θερμαινόμενης πίσίνας).Τι θα λέγατε στην περίπτωση αυτή;
Θα μιλήσετε στο παιδί σας στο ακόλουθο πνεύμα: Να σκεφτεί σαν ώριμος πολίτης, επειδή πριν και πάνω από φοιτητής είναι πολίτης. Κριτήριο δεν είναι το προσωπικό του συμφέρον και μόνο. Πρόκειται για πολιτική διαμάχη, δηλαδή για αναμέτρηση δυνάμεων με αντικείμενο το κοινό αγαθό. Στην προκείμενη σύγκρουση, διακυβεύονται τουλάχιστον τρεις όψεις του κοινού αγαθού: Στελέχωση και λειτουργία του Δημόσιου Πανεπιστήμιου. Οικονομική πολιτική τηςχώρας. Σχέση εξουσίας-πολιτών. Συγκρούονται η κυβέρνηση δέσμια των μνημονιακών της υποχρεώσεων, με εργαζόμενους που χάνουν τη δουλειά τους και ίσως καταστρέφεται (λόγω κρίσης και ηλικίας) το πλαίσιο του βίου τους. Η στιγμή της σύγκρουσης επελέγη από την κυβέρνηση έτσι ώστε ναμεγιστποιηθούν οι παράπλευρες ζημίες (χαμένα μαθήματα και εξεταστική: Το ίδιο έκανε και πέρυσι με τους καθηγητές της Δευτεροβάθμιας). Τίθενταιλοιπόν τρία βασικά ερωτήματα: Η κυβέρνηση εξάντλησε τα περιθώρια ώστε η αναπόφευκτη αναμέτρηση να μην διεξαχθεί σε καιρό εξετάσεων; Με δεδομένη την κυβερνητική επιλογή ως προς τη στιγμή των απολύσεων, οι εργαζόμενοι έκαναν ό,τι μπορούσαν ώστε να περιοριστούν οι παράπλευρες ζημίες για τους φοιτητές και να εξασφαλίσουν την κατανόηση και την αλληλεγγύη των φοιτητών, των οικογενειών τους και της κοινωνίας; Και οι φοιτητές ενδιαφέρθηκαν-ονται για την τύχη του Πανεπιστημίου και όσων εργάζονται σε αυτό;

Αν το παιδί σας βοηθηθεί να σκεφτεί έτσι, θα καταλήξει στα συμπεράσματά του. Τα οποία, οπωσδήποτε, θα αποφεύγουν την παγίδα του «κοινωνικού αυτοματισμού», του «καθένας για πάρτη του, φα ’τους να μη σε φάνε» −δηλαδή, το κατά Διαβόλου ευαγγέλιο. Έτσι ώστε, αν χρειαστεί κι αυτό να παλέψει για να βρει και/ή για να μη χάσει τη δουλειά του (νεανική ανεργία=60%...), να παλέψει σε περιβάλλον νηφάλιου στοχασμού, αλληλεγγύης και δημοκρατικού ανθρωπισμού: σαν πολιτισμένος πολιτικός άνθρωπος.
 
 
 «ΥΠΛΟ-υπουργικός λόγος», «Πένθιμο μούδιασμα», «θρίαμβος του Θανάτου»,αλλά και και «αντίδοτο στην τοξίνη» είναι μερικές μόνο αλλά χαρακτηριστικές έννοιες των οποίων γίνεται κοινωνός ο αναγνώστης του βιβλίου σας,δίνοντας την αίσθηση ότι πρόκειται περί δοκιμίου ή εγχειριδίουψυχολογίας,πολιτικής αλλά και κοινωνιολογίας.Σε ποιο κοινό απευθύνεστε ,κύριε Σιδέρη;
Σε κάθε σκεπτόμενο πολίτη και σε όλους όσους αγαπούν αυτό τον τόπο και τους ανθρώπους του.

 Είναι γνωστή και δεδομένη η ευρεία χρήση του διαδικτύου στη χώρα μας ακόμα και από άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.Θεωρείτε,ωστόσο ότι ο μιντιακόςλόγος είναι αυτός που τελικά καθορίζει και κατευθύνει την ποιότητα των αποφάσεων των πολιτών;
Ο μιντιακός λόγος δεν είναι ανίκητος. Ωστόσο, είναι εργαλείο μεγάλης εμβέλειας και ισχύος. Που αντιμετωπίζεται μόνο από πολίτες ενήμερους, που τοποθετούνται ως πολίτες –ως υποκείμενα πολιτικής πράξης, όχι ως καταναλωτές πολιτικολογίας.
Υπάρχει,τελικά τρόπος να «σκεφτούμε» και αν συμβεί αυτό υπάρχει χρόνος και πιθανότητα να σωθούμε;
Ναι, αν αξιοποιήσουμε τα κατάλληλα εργαλεία. Ναι, αν σκεφτούμε· αν σκεφτούμε· αν σκεφτούμε· και προπαντός, αν σκεφτούμε!





 
Στο « Κατά Διαβόλου Ευαγγέλιο»,με αντικείμενο της μελέτης την Πολιτική Ψυχολογία της Κρίσης,ο ψυχίατρος Νίκος Σιδέρης αναλύει κριτικά ,μέχρι τα έσχατα βάθη,το ψυχικό αντίκρισμα και τίμημα του κυρίαρχου πολιτικού λόγου,συναγάγει πρακτικά συμπεράσματα της ανάλυσης και χωρίς να καταδικάζει ή να χαράζει πολιτικές παρέχει σε κάθε πολίτη εργαλεία και χώρο για να κατανοήσει βαθύτερα τη λογική της πολιτικής μας ζωής,συνεκτιμώντας τις ψυχικές διεργασίες που μετέχον στην Κρίση.

Κεντρικό θέμα του βιβλίου οι επιπτώσεις του κυρίαρχου υπουργικού και μιντιακού λόγου στον κοινωνικό δεσμό,στην ανθρώπινη σχέση και στην υποκειμενική λειτουργία για τα νοσηρά σύνδρομα που παράγονται και για το αν τελικά υπάρχει αντίδοτο σ’ αυτή την παθολογία. Εστία ανάλυσης το προσωπικό και συλλογικό τίμημα του κυρίαρχου δημόσιου λόγου και της κυρίαρχης πολιτικής ,πέρα από οικονομικές σκοπιμότητες και ανεξάρτητα από απολογιστικά πρόσημα του Μνημονίου.

Αφιερωμένο και απευθυνόμενο σε όσους τρέφουν ισχυρά αισθήματα είτε συμπάθειας είτε όχι για την Ελλάδα και τους Έλληνες και τον Λόγο και με την προτροπή να σκεφτούμε να σκεφτούμε και κυρίως να σκεφτούμε ,ώστε να ξεφύγουμε από την παγίδα του Υπουργικού και μιντιακού λόγου,με εξαιρετικά επιτυχημένα παραδείγματα,το βιβλίο μας κάνει κοινωνούς σε έννοιες όπως «Υπουργικός λόγος», "καταναλωτικός ναρκισσισμός",
«πένθιμο μούδιασμα», «θρίαμβος του θανάτου», αλλά και «αντίδοτο στην τοξίνη».

Με δυνατό και πολύ κατατοπιστικό πρόλογο αλλά και επίμετρο,με 9 κατατοπιστκά ένθετα και χωρισμένο σε 7 κεφάλαια οι 350 σελίδες του βιβλίου προβληματίζουν χωρίς να εγκλωβίζουν τον αναγνώστη στο δίπολο αισιοδοξία-απαισιοδοξία αλλά καθιστούν σαφές ότι μόνο με ρεαλισμό και αποφασιστικότητα μπορούμε να μιλάμε για θετική ιστορική εξέλιξη.

‘Ενα εξαίρετο δοκίμιο-εγχειρίδιο ψυχολογίας,πολιτικής και κοινωνιολογίας το οποίο αξίζει να διαβαστεί από κάθε σκεπτόμενο πολίτη.
Χαριτίνη Μαλισσόβα  


Βιογραφικό
Ο Νίκος Σιδέρης , γεννήθηκε στην Αθήνα το 1952 και σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο Παρίσι για μεταπτυχιακές σπουδές (ειδικότητα Ψυχιατρικής, Ιστορία και Νευροψυχολογία-Νευρογλωσσολογία). Είναι διδάκτωρ του Τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και διδάσκων ψυχαναλυτής, μέλος της Ψυχαναλυτικής Εταιρεία τουΣτρασβούργου (E.P.S.) και της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ψυχανάλυσης (FEDEPSY). Εργάζεται στην Αθήνα ως ψυχίατρος, ψυχαναλυτής και οικογενειακός θεραπευτής. Έχει διδάξει στο Τμήμα Ψυχιατρικής του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο Κολλέγιο Αθηνών και στο Deree College, καθώς και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών το μάθημα «Εικαστική Δημιουργία και Φαντασίωση του Καλλιτέχνη: Η περίπτωση του Ερωτισμού». Διδάσκει στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ.Π. το μάθημα «Αρχιτεκτονική και Ψυχανάλυση».
Έχει εκδώσει, στις Εκδόσεις Καστανιώτη, τις ποιητικές συλλογές Γκο (1983), Περίπλους ή Ανατροπή των ονομάτων (1990), και Τρυφερός κωπηλάτης (2000), τη μελέτη Η εσωτερική διγλωσσία (1995), το δοκίμιο Και όμως μιλάνε – Έφηβος λόγος (1999), καθώς και τα μυθιστορήματα Ερωτικό τραγούδι (1998) και Η μπαλάντα της σκόνης (2003). Στις Εκδόσεις Futura τη μελέτη Αρχιτεκτονική και Ψυχανάλυση: Φαντασίωση και Κατασκευή (2006) η οποία κυκλοφορεί επίσης στα αγγλικά Architecture and Psychoanalysis: Fantasy and Construction (Kindle Edition, 2013). Στις εκδόσεις Opportuna τη μελέτη Ο Φρόυντ κρυπτο-κόκκινος; Ιστορία, Θεωρία, Φαντασίωση και το δοκίμιο Οικογένεια και νέες μορφές γονεϊκότητας (2010). Στις Εκδόσεις Μεταίχμιο την ποιητική συλλογή Η τέχνη του κόκκου (2011), το μυθιστόρημα Ένα τραγούδι για τον Ορφέα (2011) και τα δοκίμια Όπως ειπώθηκαν εκεί και ακούστηκαν —Μυστικά και αλήθειες από το ντιβάνι του ψυχαναλυτή (2008), Τα παιδιά δεν θέλουν ψυχολόγο. Γονείς θέλουν! (2009), Δεν παίζεις μόνο εσύ. Υπάρχουν κι άλλοι! Ήθος και τέχνη της ανθρώπινης σχέσης (2010), Ο ερωτισμός στην τέχνη, εικαστικές φαντασιώσεις (2010), Μιλώ για την κρίση με το παιδί. Εμπιστευτική επιστολή σε μεγάλους που σκέφτονται (2013).


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου