Δημήτρης Στεφανάκης

Κοσμοπολιτισμός είναι κυρίως η οικουμενικότητα των χαρακτήρων,
τα σύνορα που ρίχνουμε κάθε φορά μέσα μας.

Ο συγγραφέας Δημήτρης Στεφανάκης,που πρόσφατα  τιμήθηκε με το διάσημα του Ιππότη Γραμμάτων & Τεχνών του Γαλλικού Κράτους,μιλά στις Διαδρομές για την απήχηση της βράβευσής του,την ευρωπαική θεματολογία και τον κοσμοπολιτισμό  στα μυθιστορήματά του,την αγάπη του για τη Γαλλική γλώσσα, τον Αλμπέρ Καμύ και την κλασική λογοτεχνία.

Μιλά ακόμα για το μεταφραστικό του έργο,ενώ αποκαλύπτει τα επόμενα  συγγραφικά του βήματα και τη στροφή του στο μοντέρνο κόσμο και να αναμετρηθεί  μαζί του ως συγγραφέας της νέας χιλιετίας.

Ο Δημήτρης Στεφανάκης,επισκέπτεται την πόλη του Βόλου σε μια τιμητική εκδήλωση  για τη συμβολή του στην προώθηση του γαλλικού πολιτισμού στην Ελλάδα στην  Ελληνογαλλική Σχολή "Άγιος Ιωσήφ",την Πέμπτη18 Δεκεμβρίου στις 6.30 μ.μ.

 

Πώς προέκυψε η ευρωπαϊκή θεματολογία στα βιβλία σας;

Η ευρωπαϊκή θεματολογία στα βιβλία μου προέκυψε όχι μόνο από την ανάγκη να διαφοροποιηθώ από τα στερεότυπα προηγούμενων δεκαετιών αλλά και από την πεποίθηση ότι ως λαός της Ευρώπης μοιραζόμαστε κι εμείς τη μεγάλη παράδοση του μυθιστορήματος που δημιούργησαν γενιές και γενιές κορυφαίων Ευρωπαίων συγγραφέων. Είναι πιθανόν η θεματολογία αυτή να προκάλεσε το ενδιαφέρον ξένων εκδοτών που οδήγησε σε μεταφράσεις και σημαντικές διακρίσεις. 

Έχετε βραβευθεί με το Διεθνές βραβείο Καβάφη  το 2011 και ήσαστε υποψήφιος για το  βραβείο "Prix du livre Europeen".Η  πρόσφατη διάκρισή σας ως Ιππότης Γραμμάτων και Τεχνών από το γαλλικό κράτος τι σημαίνει για εσάς;

Η πιο πρόσφατη διάκριση, τα διάσημα του Ιππότη Γραμμάτων και Τεχνών από το Γαλλικό κράτος, «επισημοποιεί» κατά κάποιο τρόπο την αγαστή μου σχέση με τη Γαλλία, τη γλώσσα της και τον πολιτισμό της. Παράλληλα, στο πρόσωπό μου,  τιμάται πρωτίστως η σύγχρονη Ελληνική λογοτεχνία.

 Η  αγάπη σας για τη  Γαλλική γλώσσα και τον Αλμπέρ Καμύ.Πόσο αλληλένδετα είναι μεταξύ τους;

 Ο «έρωτάς» μου με τη Γαλλική γλώσσα ξεκίνησε από τον Αλμπέρ Καμύ, που υπήρξε για μένα δάσκαλος, συνομιλητής και πηγή ανεξάντλητης έμπνευσης, αν σκεφτεί κανείς ότι πρωταγωνιστεί σε ένα από τα μυθιστορήματά μου που αγαπώ ίσως περισσότερο από όλα. 

Η Γαλλική γλώσσα είναι το μισό παγκόσμιο μυθιστόρημα, αν βέβαια αναλογιστούμε τις κοσμογονικές αλλαγές που επέφεραν στη λογοτεχνία οι στιβαρές παρουσίες των Γάλλων συγγραφέων στον δέκατο αιώνα. Η σχέση μου με την γλώσσα του Σταντάλ και του Φλομπέρ ήταν πρωτίστως μια αναμέτρηση και σ’ αυτή την αναμέτρηση επέστρεψα πρόσφατα, μεταφράζοντας τον Συνταγματάρχη Σαμπέρ ,του Μπαλζάκ, για λογαριασμό των εκδόσεων Έναστρον. 

Ο κοσμοπολιτισμός κυριαρχεί στα μυθιστορήματά σας..

Ο κοσμοπολιτισμός στη λογοτεχνία είναι μια ακόμα προσωπική μου εμμονή που καλλιέργησα τα τελευταία χρόνια. Τώρα που ο κύκλος φαίνεται να κλείνει, τουλάχιστον προσώρας, θέλω να θυμίσω πως κοσμοπολιτισμός στο μυθιστόρημα δεν είναι απαραίτητα οι μεγαλειώδεις κόσμοι του παρελθόντος στους οποίους προστρέχουμε εμείς οι συγγραφείς. Κοσμοπολιτισμός είναι κυρίως η οικουμενικότητα των χαρακτήρων, των ιδεών και της γραφής – τα σύνορα που ρίχνουμε κάθε φορά μέσα μας. 

Η σημασία της κλασικής λογοτεχνίας σε σχέση με τη σύγχρονη πληθώρα εκδόσεων;

Αναφέρομαι συχνά στην αγρονομική αντίληψη που έχουν κάποιοι για τη λογοτεχνία, προσδοκώντας κάθε χρονιά μια καλή σοδειά που απαξιώνει αυτομάτως όλες τις προηγούμενες.  Έτσι όμως αντιπαρέρχονται αβίαστα την σημασία του κλασικού. Η αποκοπή από τα έργα των κλασικών θέτει πριν από όλα σε κίνδυνο την ίδια την λογοτεχνία και το μέλλον της στον κόσμο. 

Έχετε μια αξιόλογη πορεία και ως μεταφραστής.Πόσο  η τέχνη της μετάφρασης επηρέασε τη δική σας συγγραφική σας πορεία;

Αν υπάρχει ένα πράγμα που με έχει διδάξει η τέχνη της μετάφρασης είναι ότι όσο κανείς πηγαίνει προς τα πίσω,  έρχεται σε επαφή με ανυπέρβλητες συλλήψεις που πάντα έχουν κάτι να μας διδάξουν.  Φυσικά η λογοτεχνία δεν έπαψε ποτέ να μεγαλουργεί. Η μεταφραστική μου εμπειρία από βιβλία όπως η Κάρμεν του Μεριμέ. εμπλουτίστηκε στη συνέχεια με σύγχρονα έργα όπως ο Χέρτσογκ του Σολ Μπέλοου ή Γερτρούδη και Κλαύδιος του Τζον Αμπντάικ αλλά και με εξαιρετικά θεωρητικά κείμενα όπως το Συνομιλώντας με τους νεκρούς της Μάργκαρετ Άτγουντ. 

Ωστόσο σε όλα κυριαρχεί η σχέση μου με την μυθοπλασία. Πριν ακόμα τελειώσω ένα βιβλίο, σκέφτομαι το επόμενο. Κάθε συγγραφέας που σέβεται τον εαυτό του, πρέπει να διαθέτει στρατηγική. Όταν έγραφα τις Μέρες Αλεξάνδρειας γνώριζα καλά ότι εγκαινίαζα ένα πολυετή κύκλο αφηγήσεων  με φόντο τους μεγαλειώδεις κόσμους του παρελθόντος. Έκτοτε είτε έγραφα για το Παρίσι των αρχών του εικοστού αιώνα και για την Αθήνα του μεσοπολέμου είτε για τον βασιλιά Λεωνίδα της Σπάρτης είτε ακόμα για την κοσμική παραδοξότητα της επιστροφής του Καμύ στην εποχή μας, γνώριζα καλά ότι είχα να κάνω με τον κοσμοπολιτισμό και τις ποικίλες εκφάνσεις του. 

Το επόμενο βιβλίο σας;

Σήμερα αφήνω πίσω μου τον διεθνικό αυτό σύμπαν, για να επιστρέψω στο μοντέρνο κόσμο και να αναμετρηθώ μαζί του ως συγγραφέας της νέας χιλιετίας. Η πικρή γεύση που άφησαν τα τελευταία χρόνια με την κατάρρευση του μεταπολιτευτικού ονείρου αλλά και η ανεπίστρεπτη νιότη μιας ολόκληρης χώρας που θα νοσταλγούμε εφεξής, αποτελούν τον αφηγηματικό μίτο στο νέο μου μυθιστόρημα. Η σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα δεν έχει να επιδείξει μεγαλειώδεις κόσμους, διαθέτει ωστόσο τη δική της μυθιστορηματική δυναμική. Η  γοητεία της σύγχρονης λογοτεχνίας συνίσταται στο γεγονός  ότι μπορεί να δώσει σε μια παρέα απλών ανθρώπων επικό ανάστημα ισάξιο ενός Αγαμέμνονα ή ενός Άμλετ. Στο νέο μου μυθιστόρημα δεν αναζητώ μόνο καινούργιους μύθους αλλά και νέα εκφραστικά μέσα και μέσα από όλα αυτά την εξέλιξή μου ως μυθιστοριογράφου. 

Επισκέπτεστε για τρίτη φορά την πόλη του Βόλου μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια.

Σηματοδοτεί κάτι για εσάς η παρουσία σας στην πόλη μας την ερχόμενη Πέμπτη;

Η παρουσία μου στο Βόλο στις 18 Δεκεμβρίου θα είναι ίσως η τελευταία αναλαμπή στην κοσμοπολιτική εμμονή μου, την οποία υπηρέτησα δέκα χρόνια τώρα με ποικίλους τρόπους. Δεν ξεχνώ ότι πόλεις όπως ο Βόλος με τις μητροπολιτικές τους αντανακλάσεις στο παρελθόν θα μπορούσαν κάλλιστα να με είχαν εμπνεύσει σε ανάλογο εγχείρημα.  Η πρόσκλησή μου μάλιστα από ένα φορέα που συνδέεται άμεσα με την γαλλική γλώσσα και τον πολιτισμό επισημαίνει με τον καλύτερο τρόπο την διεθνή μου πορεία που ξεκίνησε από τη Γαλλία και θεμελιώθηκε εκεί. 

Ιππότης Γραμμάτων χρίστηκε ο Δημήτρης Στεφανάκης

Την Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου ο συγγραφέας Δημήτρης Στεφανάκης τιμήθηκε με το διάσημα του Ιππότη Γραμμάτων & Τεχνών του Γαλλικού Κράτους από τον Σύμβουλο Συνεργασίας και Μορφωτικής Δράσης της Πρεσβείας της Γαλλίας στην Ελλάδα και Διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου Ολιβιέ Ντεκότ.

Η τελετή πραγματοποιήθηκε στην αυλή του Γαλλικού Ινστιτούτου με την παρουσία πλήθους προσκεκλημένων, στους οποίους ο οικοδεσπότης Ολιβιέ Ντεκότ εξύμνησε την προσφορά του Δημήτρη Στεφανάκη στα ελληνικά γράμματα και μίλησε εγκωμιαστικά για τη διεθνή απήχηση του έργου του τόσο στη Γαλλία, αλλά και στις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες.

Μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στην ευρωπαϊκή θεματολογία που συναντά ο αναγνώστης στα βιβλία του Δημήτρη Στεφανάκη και εστίασε ιδιαίτερα στο μυθιστόρημά του «Συλλαβίζοντας το καλοκαίρι» που φέρνει στο προσκήνιο τον Αλμπέρ Καμύ και προάγει τα γαλλικά γράμματα.

Ο συγγραφέας στη σύντομη ομιλία του ευχαρίστησε τον γάλλο μορφωτικό ακόλουθο, τον εκδότη του Θανάση Ψυχογιό, τον γάλλο εκδότη του, την οικογένεια του, τους φίλους του και τους αναγνώστες.

Ο Δημήτρης Στεφανάκης γεννήθηκε το 1961. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Έχει μεταφράσει έργα των Σολ Μπέλοου, Ε. Μ. Φόρστερ, Γιόζεφ Μπρόντσκι, Προσπέρ Μεριμέ κ.ά. Το βιβλίο του «Μέρες Αλεξάνδρειας», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ψυχογιός» εκδόθηκε πρόσφατα στα γαλλικά και απέσπασε το Prix Mediterranée Étranger.

Το βιβλίο κυκλοφορεί επίσης στα ισπανικά και τα αραβικά. Ο Δημήτρης Στεφανάκης τιμήθηκε με το Διεθνές Βραβείο Καβάφη 2011 και ήταν υποψήφιος για το Prix du Livre Européen 2011.

Από τις εκδόσεις «Ψυχογιός» κυκλοφορούν επίσης τα μυθιστορήματά του «Φιλμ νουάρ», το οποίο πρόσφατα μεταφράστηκε στα γαλλικά, «Άρια. Ο κόσμος από την αρχή» και «Συλλαβίζοντας το καλοκαίρι».

(πηγή:Βήμα)

Επιμέλεια:

Χαριτίνη Μαλισσόβα