21 Φεβρουαρίου 2016

Φιλομήλα Λαπατά: " Χρειάζεται μεγάλη επίγνωση, μεγάλη κατανόηση για να καταργήσουμε τις προκαταλήψεις μας και να αποδεχτούμε τον άλλο όπως είναι"


             Φιλομήλα Λαπατά 


" Χρειάζεται μεγάλη επίγνωση, μεγάλη κατανόηση για να καταργήσουμε τις προκαταλήψεις μας και να αποδεχτούμε τον άλλο όπως είναι"


 "Η συγγραφή ενός ιστορικού μυθιστορήματος είναι μια υπόθεση χρονοβόρα που θέλει υπομονή και επιμονή."



Η συνάντησή μας με την κυρία Λαπατά έγινε με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου της "Η Επιστροφή"-οι κόρες της Ελλάδας- (εκδ.Ψυχογιός) στον Βόλο.

Η κ.Λαπατά στη συνέντευξή μας μίλησε για τη νέα σειρά ιστορικών,αυτοτελών μυθιστορημάτων με ηρωίδες γυναίκες Ελληνίδες,μέσω των οποίων παρουσιάζεται η ιστορία μας των τελευταίων διακοσίων χρόνων.

Πόσο διαχρονικές είναι οι αγωνίες των ηρωίδων εκείνης της εποχής και πόσους αγώνες χρειάζεται να κάνει η σύγχρονη γυναίκα για να κατακτήσει τη θέση που της αξίζει;

Ποιο θα είναι το βιβλίο που θα ακολουθήσει;


 «Η Επιστροφή» ο τίτλος του νέου σας βιβλίου, το πρώτο της σειράς «Οι κόρες της Ελλάδας». Πείτε μας λίγα λόγια.

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ είναι το πρώτο ΑΥΤΟΤΕΛΕΣ μυθιστόρημα μιας καινούργιας ιστορικής σειράς που ξεκίνησα να γράφω με τον τίτλο ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ. Πρόκειται για μια ιστορική μυθιστορηματική σειρά από γυναίκες Ελληνίδες, μέσα από τη ζωή και τις περιπέτειες των οποίων δίνω την «τοιχογραφία» των τελευταίων διακοσίων χρόνων της ιστορίας μας, αλλά και της Αθήνας του 1800.  Η σειρά δεν είναι διδακτική. Είναι μυθιστορηματική. Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ, πρώτο μυθιστόρημα της σειράς, αυτοτελές και ατμοσφαιρικό, όπως και τα υπόλοιπα που θα ακολουθήσουν, αναφέρεται στην προεπαναστατική περίοδο της Ελλάδας και καλύπτει την περίοδο 1790 μέχρι και 1838 με τον γάμο του Όθωνα με την Αμαλία. Σκοπός μου ήταν, και είναι για τα επόμενα βιβλία της σειράς, να καταγράψω το πολιτισμικό και κοινωνικό στοιχείο της Αθήνας και της Ελλάδας γενικότερα.

Η Αθήνα του 1800-1840 περνά κινηματογραφικά από τα μάτια των αναγνωστών με τις λεπτομερείς και γλαφυρές περιγραφές σας. Πόσο χρόνο διαθέσατε για την έρευνά σας ώστε να αποδώσετε με ακρίβεια το "τοπίο";

Το μυθιστόρημά μου «Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ» είναι προϊόν διετούς έρευνας στην ιστορία της Ελλάδας, της Αθήνας και των κατοίκων της. Διάβασα ό,τι έχει γραφτεί για εκείνη την περίοδο και βιβλιογραφία παραθέτω στο τέλος του βιβλίου. Συμβουλεύτηκα συμβολαιογραφικά αρχεία, μουσεία, διαδίκτυο. Επισκέφτηκα και κάθε σημείο και γειτονιά της Αθήνας την οποία αναφέρω στο μυθιστόρημά μου. Εκείνο που με βοήθησε πολύ ήταν οι συνεντεύξεις που μου παραχώρησαν κάποιες παλιές αθηναϊκές οικογένειες, οι οποίες μου άνοιξαν τα αρχεία τους απ’ όπου και άντλησα τις πληροφορίες που χρειαζόμουν. Ένας ολόκληρος θησαυρός των τελευταίων διακοσίων χρόνων της ιστορίας μας!

Η βασική ηρωίδα σας, η Λέγκω Βαρβαρέσου, ήταν υπαρκτό πρόσωπο; Ποιο ήταν το κίνητρο να ασχοληθείτε με την ιστορία της;

Τα περισσότερα από τα πρόσωπα του μυθιστορήματος έχουν υπάρξει στο παρελθόν, στην Αθήνα, και έχουν σημαδέψει με τις ζωές τους (άλλες απλές, άλλες επώνυμες) την ιστορία και την ταυτότητα της πόλης. Η Λέγκω Βαρβαρέσου ήταν υπαρκτό πρόσωπο, με άλλο όνομα βέβαια για να κρατήσω την ανωνυμία της οικογένειας που μου χάρισε την ιστορία της. Βρήκα την ιστορία της εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, γιατί περιέχει άγνωστα στοιχεία για την ελληνική πραγματικότητα εκείνης της εποχής και, βέβαια, μια μεγάλη ανατροπή.

 Σημαντική στην εξέλιξη της μυθοπλασίας σας είναι και η έτερη ηρωίδα σας, η Κοραλία Τζάβαλου, η οποία ένιωσα πως «κλέβει» από τη δόξα της Λέγκως.  Γιατί της δώσατε τόσο σημαντικό ρόλο;

Η Κοραλία Τζάβαλου (υπαρκτό πρόσωπο και αυτή, έζησε εκατό χρόνια και έκανε την Αθήνα άνω κάτω!) μαζί με τη Λέγκω Βαρβαρέσου αποτελούν αλληγορικά τις δυο όψεις της ΕλλάδαςΗ Λέγκω είναι το σκοτεινό «πρόσωπο» της Ελλάδας, το βασανισμένο, αυτό που αισθάνεται παντοτινό θύμα των καταστάσεων και των άλλων, που έχει δηλαδή τη νοοτροπία του θύματοςΗ Κοραλία είναι η φωτεινή όψη της Ελλάδας. Αυτή που ό,τι και να συμβεί στη ζωή της, ό,τι δυσκολίες και να περάσει, στέκεται πάντα στα πόδια της. Αυτή που δέχεται τις ήττες της με το κεφάλι ψηλά, με τη χάρη γυναίκας που συνεχίζει να είναι μαθήτρια της ζωής.

 Ο έρωτας μιας Ελληνίδας για έναν Τούρκο, «κατάπτυστος» για την Ελλάδα του 1800. Ωστόσο, εκείνος αποδεικνύεται στηρικτικός και τρυφερός σε αντίθεση με τις πεποιθήσεις μας… Γιατί αυτή η ανατροπή;

Όχι μόνο «κατάπτυστος» όπως λέτε, αλλά και παντελώς απαγορευμένος! Ειδικά στις οικογένειες των Αγωνιστών. Και όχι μόνο το 1800, αλλά και τον επόμενο αιώνα. Πάντα είχαμε, και έχουμε ακόμα, μια «αποστροφή» για τον Τούρκο, που έχει βέβαια τις ρίζες της στα 450 χρόνια σκλαβιάς μας. Εδώ, στο μυθιστόρημα όμως γίνεται η ανατροπή!

Ο γεννήτορας που απαξιώνει, κακοποιεί και θάβει ζωντανό το παιδί του… Σκληρότητα που δεν χωρά ο ανθρώπινος νους.  Ή μήπως είναι εύκολο να καταργηθούν τα συναισθήματά μας και να αλλάξει η συμπεριφορά μας; Αγαπάμε όσους πληρούν τους δικούς μας όρους;

Δεν γινόταν αλλιώς. Ένας πατέρας Αγωνιστής του 1800 δεν θα μπορούσε ποτέ να συγχωρήσει την «προδοσία» της κόρης του. Ήταν άλλες εποχές εκείνες. Άγριες. Ακόμα και σήμερα χρειάζεται μεγάλη επίγνωση, μεγάλη κατανόηση για να καταργήσουμε τις προκαταλήψεις μας, τα συναισθήματά μας και να αποδεχτούμε τον άλλο όπως είναι, ακόμα και όταν αυτό δεν μας..βολεύει.

 Η εκδίκηση είναι ένα τοξικό συναίσθημα. Ποιον εκδικούμαστε, όμως, εν τέλει, όταν επιστρέφουμε το κακό;

Θυμός και εκδίκηση! Εκδίκηση ως ανάγκη για δικαιοσύνη στην προκειμένη περίπτωση της ηρωίδας μου. Ο θυμός είναι τοξικός και ένα είδος έντονης συναισθηματικής εξάρτησης, η οποία μας κρατάει δεμένους με το άλλο πρόσωπο που μας τον προκαλεί, γι’ αυτό και τόσα πολλά ζευγάρια χωρίζουν νομικά, αλλά όχι συναισθηματικά. Τις περισσότερες φορές εκδικούμαστε τελικά τον εαυτό μας. 

 Είναι η γυναίκα το εύκολο θύμα στοχοποίησης και κακοποίησης στους αιώνες των αιώνων και σε κάθε κοινωνία και κοινωνική τάξη;

Η γυναίκα ήταν από αρχαιοτάτων χρόνων θύμα στοχοποίησης και κακοποίησης. Στην εποχή μας λιγότερο, ειδικά εκεί όπου οι γυναίκες αγωνίστηκαν οι ίδιες για τα δίκια τους. Αλλά υπάρχουν κοινωνίες ακόμα και σήμερα όπου η αξία της γυναίκας είναι μικρότερη και από έναν γάιδαρο! Μόνο με αγώνες από τις ίδιες τις γυναίκες μπορεί αυτό ν’ αλλάξει. 

 Η "Επιστροφή" είναι το έβδομο μυθιστόρημά σας και όλα αγαπήθηκαν από το αναγνωστικό κοινό.  Ποιο από τα βιβλία σας είναι το δικό σας αγαπημένο πνευματικό παιδί;

Όλα τα βιβλία μου είναι «πνευματικά παιδιά» μου και τα αγαπώ εξ ίσου. Βαθιά στην ψυχή μου, όμως, ξεχωρίζω την ηρωίδα μου LACRYMA CHRISTI από το ομώνυμο μυθιστόρημα.  Δεν έχω τις δικές της εμπειρίες ζωής, αλλά η ιστορία των συναισθημάτων της, ο τρόπος με τον οποίο φτάνει τελικά στην επίγνωση, είναι η δική μου ιστορία.  Απλά τη λατρεύω.

Γίνεται πολύς λόγος για τον ορισμό ιστορικό μυθιστόρημα.  Πολλοί λένε ότι κάποιοι συγγραφείς διανθίζουν μια σύγχρονη ιστορία με ιστορικά στοιχεία και το "βαφτίζουν" ιστορικό μυθιστόρημα.  Τι απαντάτε σε αυτούς;

Δεν γνωρίζω τι κάνουν οι άλλοι συγγραφείς. Εγώ το μόνο που μπορώ να σας πω είναι πως για να γράψω ένα ιστορικό μυθιστόρημα πρέπει να κάνω για μήνες και μήνες λεπτομερή έρευνα. Να «μπω» στην εποχή που θέλω να «αναστήσω», να μιλήσω με άτομα που έχουν ιστορικά αρχεία και να τα θέσουν στη διάθεσή μου. Κατόπιν έρχεται στο προσκήνιο η ιστορία των πρωταγωνιστών, που είναι και η ίδια βγαλμένη μέσα από την ιστορική έρευνα. Η συγγραφή ενός ιστορικού μυθιστορήματος είναι μια υπόθεση χρονοβόρα που θέλει υπομονή και επιμονή. Και προσωπικά πάντα το αποτέλεσμα με ανταμείβει.

Ποιοι συγγραφείς έδωσαν ώθηση στη δική σας πένα;

Δεν έχω συγκεκριμένους. Από μικρή αγαπούσα το διάβασμα. Υπήρξα, και συνεχίζω να είμαι, μια ακόρεστη αναγνώστρια. Αν έπρεπε, όμως, να κάνω μια αναφορά, θα έλεγα πως οι Έλληνες κλασικοί του περασμένου αιώνα: Λουντέμης, Σαμαράκης, Τερζάκης, Καζαντζάκης, Αθανασιάδης, Ξενόπουλος, υπήρξαν οι πρώτοι που με ενέπνευσαν. Αργότερα, μετά την εφηβεία, ανακάλυψα τους λατινοαμερικάνους και τον μαγικό ρεαλισμό τους και τους λάτρεψα.

Θα μας αποκαλύψετε τον τίτλο του δεύτερου βιβλίου της σειράς; Θα μας πείτε λίγα λόγια γι’ αυτό;

Βρίσκομαι ακόμα σε ιστορική έρευνα για το επόμενο μυθιστόρημά μου. Το μόνο που μπορώ να σας αποκαλύψω είναι πως θα καλύπτει την περίοδο από το 1840 μέχρι το 1890. Θα σταματάει δηλαδή λίγο πριν από την Μπελ Επόκ της Αθήνας. Και αυτό γιατί η χρυσή εικοσαετία της Αθήνας, 1890 μέχρι 1910, θα αποτελέσει στο μέλλον ένα τρίτο ξεχωριστό μυθιστόρηματης σειράς μου ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ.Και για να μην μπερδεύονται οι αναγνώστες, τονίζω άλλη μια φορά πως κάθε μυθιστόρημα της σειράς είναι ΑΥΤΟΤΕΛΕΣ.


Φιλομήλα Λαπατά,Η Επιστροφή-οι κόρες της Ελλάδας.(εκδ.Ψυχογιός)


  Ιστορίες σημαντικών γυναικών στην Αθήνα του 1830...

Η δική της επιστροφή στον κόσμο της προσωπικής της αναζήτησης είναι δύσκολη, επικίνδυνη, είναι όμως κυρίως συμφιλιωτική με το πρότερο συναισθηματικό χάος. Η Λέγκω θα νιώσει πως το παρελθόν είναι το σύνορο που πρέπει να ξεπεράσουμε, αφού είναι αδύνατον να το αλλάξουμε και κάθε πιθανή προσπάθεια να το σβήσουμε από τη δική μας ψυχή είναι καταδικασμένη να παραμείνει ατελέσφορη. Μπορούμε όμως να πάρουμε στα χέρια μας τη μοίρα μας. Να ορίσουμε εκ νέου τη θέαση των πραγμάτων, ακόμα και τον τρόπο με τον οποίο θα αναπολούμε αυτό το παρελθόν. Να γνωρίσουμε το χάος και να το διαφεντέψουμε. Να αφεθούμε στη διάπυρη ανάγκη της εναρμόνισής μας με το χτες. Αλλιώς η επιστροφή δε θα έχει κανένα νόημα. Και η λύτρωση ανέφικτη θα παραμείνει.(Τέσυ Μπάιλα)

Από το πρώτο κιόλας βιβλίο της σειράς αυτής, αντιλαμβανόμαστε πως, ουσιαστικά, πρόκειται για έναν ύμνο στη γυναίκα και στη δύναμη που αυτή κρύβει μέσα της. "Οι κόρες της Ελλάδας" είναι εκείνες που έβαλαν το δικό του λιθαράκι για να αλλάξουν την πραγματικότητα, κοινωνικά και όχι μόνο, όλων των γυναικών, πηγαίνοντας κόντρα στις συμβάσεις εκείνες που ακόμα και σήμερα, έστω και όχι τόσο έντονα ή τόσο φανερά, εξακολουθούν να υπάρχουν και να μας κρατάνε πίσω.(Γ.Παπαδημακοπούλου)



Η παρουσία της κ.Λαπατά στο Βόλο.



Στον πολυχώρο τέχνης Φουντούλη παραβρέθηκε η συγγραφέας Φιλομήλα Λαπατά την Παρασκευή,όπου και παρουσίασε στο αναγνωστικό κοινό της πόλης μας το της βιβλίο "Η Επιστροφή"που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Προσκεκλημένη από τον Σύλλογο Αποφοίτων της Ελληνογαλλικής Σχολής Άγ.Ιωσήφ,η κυρία Λαπατά αναφέρθηκε στο βιβλίο της και συνομίλησε με το κοινό που κατέκλυσε τον χώρο.



Η ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΛΑΠΑΤΑ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1952. Σπούδασε δημόσιες σχέσεις, μιλάει ξένες γλώσσες και έχει ταξιδέψει πολύ. Ζει μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Στο παρελθόν εργάστηκε στην Αμερικανική Πρεσβεία και σε τράπεζα. 

Εμπνευσμένη από τις εμπειρίες που απέκτησε στα ταξίδια της και προσπαθώντας να κατανοήσει την ανθρώπινη φύση και τη δυναμική των σχέσεων, οδηγήθηκε από νωρίς στο γράψιμο. Τιμήθηκε στην Ιταλία το 2005 με το βραβείο "Citta di Bacoli" (αρχαία Cuma) και το 2006 με το βραβείο Premio Internazionale per la Cultura "Sebetia-Ter".
Η ίδια συστήνεται ως καρπός μιας Μακεδόνισσας κι ενός πολίτη του κόσμου.Άλλα βιβλία της :Οι κόρες του νερού,η Ξυπόλητη των Αθηνών,Εις το όνομα της μητρός,Lacryma Christie,Επικίνδυνες λέξεις.
Με το έβδομο κατά σειρά μυθιστόρημά της, εγκαινιάζει τη συνεργασία της με τον εκδοτικό οίκο Ψυχογιός. 





14 Φεβρουαρίου 2016

Γιάννης Καλπούζος:"Αυτό που σημαίνει άνοδος για τους περισσότερους, δεν είναι παρά ο αφανισμός της ηθικής μας υπόστασης."

         Γιάννης Καλπούζος





"Αυτό που σημαίνει άνοδος για τους περισσότερους, δεν είναι παρά ο αφανισμός της ηθικής μας υπόστασης."


«Στην άνοδο εμπεριέχεται πάντοτε η κάθοδος και το αντίστροφο». 



Με αφορμή το πρόσφατο βιβλίο του

"Σάος",Παντομίμα φαντασμάτων,η σημερινή μας συζήτηση με τον Γιάννη Καλπούζο.

Ο πολυδιαβασμένος συγγραφέας μιλά για τη σύγχρονη πολιτική κατάσταση,για τα βιβλία του που αγαπά αλλά και γι αυτά που τον ταλαιπώρησαν.

Αποκαλύπτει στοιχεία για το νέο του βιβλίο,που θα κυκλοφορήσει τον Απρίλιο,ενώ μας δίνει στοιχεία για το Ιμαρέτ 2.



 "Σάος", ο τίτλος του πρόσφατου βιβλίου σας, με τον υπότιτλο "Παντομίμα φαντασμάτων" σε δεύτερο εκδοτικό ταξίδι. Πείτε μας λίγα λόγια.

Το Σάος είναι ο καθρέφτης του κόσμου μας. Ένας ανθρώπινος πυρήνας, όπου μέσα του κοχλάζουν οι δυνάμεις του καλού και του κακού. Ένα φανταστικό νησί βυθίζεται σταδιακά μετά από έναν βιβλικό σεισμό. Οι άνθρωποι προκειμένου να σωθούν ανεβαίνουν στα ψηλότερα μέρη, ενώ ο θάνατος τούς ακολουθεί κατά πόδας. Στη διαδρομή προς τη σωτηρία το μυθιστόρημα παρακολουθεί τη μετάλλαξη των χαρακτήρων σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, μέσα από το πλήθος των κατοίκων, τέσσερις φίλους και τους απογόνους τους. Παράλληλα περιπλέκονται μια αινιγματική διαθήκη, πολιτικοί-καρικατούρες, βιαστές και δολοφόνοι, ηγέτες-νάνοι, καθημερινοί άνθρωποι-γίγαντες, ο έρωτας, ο πλούτος και η φτώχεια των ψυχών.


Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης πολλές φορές μού δημιουργήθηκε αίσθημα ασφυξίας των ηρώων σας,σαν να μην μπορούσαν να αποφύγουν το πεπρωμένο τους. Θέλατε να διαφανεί κάτι τέτοιο;

Μεταξύ άλλων επιδίωξα και αυτό. Η πλειονότητα των ανθρώπων έτσι λειτουργεί και στην πραγματικότητα. Από όσους πιστεύουν στην προδιαγεγραμμένη μοίρα, μέχρι εκείνους που αισθάνονται ανήμποροι ν' αντιδράσουν απέναντι στις διαμορφωμένες συνθήκες και καταστάσεις ή γενικότερα απέναντι σε ό,τι επιβάλλουν και καθορίζουν οι ισχυροί και η εκάστοτε εξουσία.


Είναι το Σάος η μικρογραφία της Ελλάδας;Βουλιάζουμε και προσπαθούμε να ανέβουμε με τίμημα την ηθική μας υπόσταση;

Είναι πασιφανές ότι βουλιάζουμε. Το κακό είναι ότι ελάχιστοι κατανοούν ποιο είναι το τίμημα στην προσπάθεια να ανέβουμε, καθώς και τι συνιστά δρόμο προς την άνοδο. Αυτό που σημαίνει άνοδος για τους περισσότερους, δεν είναι παρά ο αφανισμός της ηθικής μας υπόστασης. Κάθε σκαλί και ράπισμα στην αξιοπρέπειά μας. Σε κάποιο σημείο του βιβλίου αναφέρεται«Στην άνοδο εμπεριέχεται πάντοτε η κάθοδος και το αντίστροφο». Πιστεύω ότι η άνοδος έρχεται και μέσα από την κάθοδο, από το βούλιαγμα, όταν βεβαίως αποτελέσει αφορμή ν' αντιληφθούμε τις αιτίες και να στρέψουμε την προσοχή μας στην ουσία της ύπαρξής μας και να αναγεννηθούμε. Όμως και η κάθοδος ελλοχεύει μέσα στην υποτιθέμενη άνοδο. Θα μπορούσαμε να μιλάμε ώρες επί αυτού. Τι συνιστά επιτυχία, ευτυχία και κατ' επέκταση άνοδο για τον σημερινό άνθρωπο; Το κυνήγι του χρήματος, της εξουσίας και της σάρκας, αυτό είναι το τρίπτυχο που καθορίζει τις προτεραιότητές μας. Όμως το εν λόγω τρίπτυχο, καθώς απουσιάζει η εξισορροπητική δύναμη της εσωτερικής καλλιέργειας, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην κάθοδο, στην ηθική και αισθητική κατάπτωση. Με αυτή την έννοια το "Σάος" αποτελεί μικρογραφία της σημερινής Ελλάδας.

 

Περιγράφετε σε μία σκηνή τον άγριο ξυλοδαρμό και τον εξευτελισμό μιας γυναίκας από τον άνδρα που αγαπά. Ποια η δική σας άποψη για τη γυναικεία κακοποίηση;

Είναι μια πράξη βάρβαρη, ταπεινωτική, η ζωώδης και αποκρουστική έκφραση του άντρα, μια πράξηκαταδικαστέα για όποιον λόγο και να συμβαίνει.


Το Ιμαρέτ είναι το βιβλίο που σας καθιέρωσε στο αναγνωστικό κοινό, ωστόσο όλα σας τα βιβλία αγαπήθηκαν πολύ. Εσείς έχετε σε κάποιο σας βιβλίο λίγη περισσότερη αδυναμία;

Όπως δεν ξεχώρισα ούτε στο ελάχιστο τα παιδιά μου και δεν έδειξα περισσότερη αδυναμία σε κανένα, έτσι αντιμετωπίζω και τα βιβλία μου. Λέω μόνο ότι έχουν αδικηθεί τα ποιητικά μου έργα κι εξ αυτού αισθάνομαι ότι χρήζουν μεγαλύτερης φροντίδας από μέρους μου.


 Ποιο βιβλίο σας "ταλαιπώρησε" περισσότερο;

Είναι πολύ δύσκολο να επιλέξω ένα. Κάθε βιβλίο είναι διαφορετικό και για όλα πάλεψα με πάθος, με πείσμα και με μόχθο. Ωστόσο, με γνώμονα τον όγκοτη διαφορετική ιδιωματική γλώσσα των ηρώωντο εύρος της έρευνας, επειδή εξελίσσεται σε πολλούς τόπους και σε μακρινές εποχές, και το γεγονός ότι γράφτηκε ενόσω εργαζόμουν κανονικό ωράριο και συγχρόνως είχα όλες τις υποχρεώσεις που συνεπαγόταν το Βραβείο Αναγνωστών και η επιτυχία του Ιμαρέτ, θα έλεγα ότι με ταλαιπώρησε το "Άγιοι και δαίμονες". Άλλωστε έπαθα υπερκόπωση γράφοντάς το και μου άφησε μόνιμες εμβοές.

 

Το δικό μου αγαπημένο σας βιβλίο, είναι το "Ότι αγαπώ είναι δικό σου", ωστόσο πολλοί λάτρεις της γραφής σας είπαν πως  σ' αυτό το βιβλίο δεν είναι ο Καλπούζος που ξέρουμε...Τι έχετε να τους πείτε;

Το "Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου" είναι ένα βαθιά πολιτικό βιβλίο, σαρκαστικό, παιγνιώδες, ανθρώπινο, ποιητικό, ενώ πραγματεύεται και το μεγαλείο του έρωτα. Εκείνο που διαφέρει σ' αυτό το βιβλίο, σε σχέση με τα ιστορικά μυθιστορήματα, είναι ο τρόπος γραφής και ο κοντινός χρόνος κατά τον οποίο διαδραματίζεται η μυθοπλασία του. Όμως και πάλι εκείνοι που γνωρίζουν καλά τη γλώσσα των βιβλίων μου θα ανακαλύψουν τους ίδιους αρμούς, την ίδια αναπαραστατική δύναμη του λόγου, τονίδιο τρόπο πλεξίματος των λέξεων. Επίσης, την ίδια φιλοσοφία που διέπει το λογοτεχνικό μου όραμα και την κοσμοθεωρία μου.


Πώς διαλέγετε το θέμα της μυθοπλασίας σας κάθε φορά; Είναι θέμα διάθεσης, έμπνευσης ή το δουλεύετε πολύ καιρό μέσα σας;

Όλα βάζουν το λιθαράκι τους. Η έμπνευση, η λογική, η διάθεση, η στιγμή, το ένστικτο. Συλλογίζομαι θέματα ακόμη και κατά τη διάρκεια της εκάστοτε τρέχουσας γραφής, σημειώνω, τα δουλεύω αργότερα και ανιχνεύω αν αξίζει και αν μπορώ να τα μεταβολίσω σε μυθιστορηματικό κόσμο, ώσπου κάποια στιγμή καταλήγω σε κάποιο. Όμως και πάλι μπορεί ν' αλλάξω ρότα στην πορεία.

 

Γράφετε κάτι αυτόν τον καιρό; Θέλετε να μας πείτε;

Ύστερα από δύο χρόνια έρευνας και γραφής ολοκλήρωσα ένα μυθιστόρημα, το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 ΑπριλίουΗ μυθοπλασία του ξεκινά το 1915 στην Τραπεζούντα. Μια Αρμενοπούλα,που μοιάζει να τη ζωγράφισε ο ίδιος ο Θεός, καταφεύγει στο σπίτι ενός αγνώστου προκειμένου να γλυτώσει από τον εκτοπισμό των ομοεθνών της. Την ίδια ώρα στην Ορντού μια Ελληνίδα ετοιμάζεται για τον γάμο της και προσπαθεί να οραματιστεί το μέλλον μ' έναν άντρα τον οποίο ελάχιστα γνωρίζει. Ανάμεσα σ' αυτές τις δυο γυναίκες θα βρεθεί ο κεντρικός ήρωας του μυθιστορήματος, ο οποίος διχάζεται και δοκιμάζεται εμπρός στα συναισθήματα και στις ιδέες του, έρχεται αντιμέτωπος με την αγριότητα και το μίσος, συνθλίβεται και θέτει ως στόχο ζωής να εκδικηθεί εκείνον που του προκάλεσε τον μέγα πόνο.

Στο υπόστρωμα της μυθοπλασίας απλώνεται η τοπιογραφία και η ανθρωπογεωγραφία του Πόντου, τα δεινά των Ποντίων και των Αρμενίων, τα εγκλήματα που διέπραξαν οι Νεότουρκοι και οι Κεμαλιστές, η καθημερινή ζωή στα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης, οι διώξεις των Ελλήνων επί Στάλιν, τα στρατόπεδα εργασίας στη Σιβηρία, οι στέπες του Καζακστάν και πολλά άλλα. Ο τίτλος του μυθιστορήματος είναι: "σέρρα", από τον ομώνυμο συγκλονιστικό χορό των Ποντίων, και ο υπότιτλος: "Η ψυχή του Πόντου".

 


Θα μας μιλήσετε για   το Ιμαρέτ2;

Πρόκειται για διασκευή του "Ιμαρέτ" σε εφηβικό ανάγνωσμα, το οποίο εμπλουτίζεται με την εξαιρετική εικονογράφηση του σκηνογράφου Αντώνη Χαλκιά. Ήδη έχει κυκλοφορήσει ο πρώτος τόμος τον Νοέμβριο και αναμένεται ο δεύτερος στις αρχές Μαρτίου. Ως προς το κείμενο αλλάζει και προσαρμόζεται η γλώσσα, ώστε να είναι κατανοητή από έφηβους και παιδιά άνω των δέκα ετών, ενώ διαφοροποιείται ελάχιστα η μυθοπλασία.

 

 Η εποχή της Κρίσης θα επηρεάσει σαν θέμα τη δική σας πένα; Θα γράψετε κάτι ανάλογο;

Το Σάος μιλά για τη σημερινή κρίση, παρότι προηγήθηκε κατά πέντε χρόνια στην πρώτη του έκδοση. Για μένα αυτό έχει και τη μεγαλύτερη αξία, να προειδοποιείς για το κακό. Εν προκειμένω κεντρίζουν το ενδιαφέρον μου οι αντιδράσεις των ανθρώπων απέναντι στα τρέχοντα γεγονότα και φαινόμενα. Αντιδράσεις οι οποίες δε διαφέρουν από εκείνες σε παρόμοιες οικονομικές κρίσεις άλλων εποχών. Κατά συνέπεια, αφού μιλάμε για ένα διαχρονικό θέμα, δε βιάζομαι. Άλλωστε οι όποιες αλλαγές στις νοοτροπίες, στις συμπεριφορές, στη δύναμη της συνήθειαςκαθώς και στην πολιτισμική, αισθητική, θυμική και νοητική εξέλιξη του ανθρώπου, ως κοινωνικό σύνολο, συντελούνται αργά, πάρα πολύ αργά.



ΓιάννηςΚαλπούζος,

"ΣΑΟΣ,Παντομίμα φαντασμάτων"

εκδ.Ψυχογιός

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΑ ΕΣΧΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΨΥΧΗΣ




Το νησί ύστερα από έναν τρομερό σεισμό βυθίζεται σταδιακά. Οι άνθρωποι ανεβαίνουν ολοένα ψηλότερα για να σωθούν. 

Η κανονικότητα της ζωής του Παρασκευά, της αγαπημένης του εγγονής Θαρρενής, μα και όλων των κατοίκων ανατρέπεται απότομα. Έρχονται αντιμέτωποι με τον κίνδυνο, τον φόβο, την απόγνωση και τον θάνατο, ενώ θ' αναμετρηθούν με ανομολόγητα μυστικά, πόθους και πάθη.

Στην ανάβαση προς το βουνό Σάος περιπλέκονται μια αινιγματική διαθήκη, πολιτικοί-καρικατούρες, βιαστές και δολοφόνοι, ηγέτες-νάνοι, καθημερινοί άνθρωποι-γίγαντες, το καθήκον, η αλληλεγγύη και ο φιλοτομαρισμός, η μετάλλαξη των χαρακτήρων σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, ο έρωτας που φυτρώνει σαν λουλούδι στη ραγισματιά της ασφάλτου, ο πλούτος και η φτώχεια των ψυχών, η ηθική και συναισθηματική κατάπτωση, η αποκτήνωση, η ελπίδα, το ίδιο το νησί, που θα μπορούσε να είναι η Ελλάδα ή ο κόσμος ολόκληρος.(από την έκδοση)

Το Σάος -χάος- είναι ο καθρέφτης του κόσμου μας. Ένας ανθρώπινος πυρήνας, όπου μέσα του κοχλάζουν οι δυνάμεις του καλού και του κακού. Το άτομο παρουσιάζεται σαν ένα εφήμερο όνειρο ή εφιάλτης. Ωστόσο με επιμονή και πεισματώδη θέληση για ζωή, ακόμη και εις βάρος της ζωής του άλλου.(kalpuzos.blogspot.gr)




Βιογραφικό


Ο Γιάννης Καλπούζος το 1960. Από το 1982 ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Το 2000 από τις εκδόσεις "Ελληνικά Γράμματα" εκδόθηκε η ποιητική συλλογή "Το νερό των ονείρων" και το μυθιστόρημα του "Μεθυσμένος δρόμος". Το 2002 από τις εκδόσεις "Κέδρος" εκδόθηκε η συλλογή διηγημάτων του "Μόνο να τους άγγιζα". Το 2005 από τις εκδόσεις "Άγκυρα", εκδόθηκε το μυθιστόρημά του "Παντομίμα Φαντασμάτων". Από τις εκδόσεις "Ίκαρος" εκδόθηκαν οι ποιητικές συλλογές του "Το παραμιλητό των σκοτεινών Θεών" (2006) και "Έρωτας νυν και αεί" (2007). Με τη δεύτερη συλλογή ήταν υποψήφιος στη "μικρή λίστα" για το κρατικό βραβείο ποίησης 2008. Ακόμη, από το 1995 έχει υπογράψει τους στίχους 67 τραγουδιών μεταξύ των οποίων τα: "Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου" που ερμήνευσε η Γλυκερία, "Δέκα μάγισσες" με τον Γιάννη Σαββιδάκη, "Τι μου 'χει λείψει" με την Ελένη Πέτα, "Γιατί πολύ σ' αγάπησα" με τον Ορφέα Περίδη κ.ά. καθώς και 18 στίχους για το παιδικό θεατρικό "Τρυφεράκανθος". Στα μέσα Νοεμβρίου 2008 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις "Μεταίχμιο" το ιστορικό μυθιστόρημά του με τίτλο "Ιμαρέτ" και υπότιτλο "Στη σκιά του ρολογιού", που κέρδισε το Βραβείο Αναγνωστών του ΕΚΕΒΙ το 2009. Το "Ιμαρέτ" μεταφράζεται στα τουρκικά και στα ιταλικά, ενώ κυκλοφορεί και σε audio book. Το Μάιο του 2011 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις "Μεταίχμιο" το ιστορικό μυθιστόρημά του με τίτλο "Άγιοι και δαίμονες" και υπότιτλο "Εις ταν Πόλιν"και το 2013 το βιβλίο Ουρανόπετρα.Το 2014 κυκλοφόρησε από τις εκδ. Ψυχογιός το "Ο,τι αγαπώ είναι δικό σου" και ακολούθησαν από τον ίδιο εκδοτικό επανεκδόσεις του Ιμαρέτ,του Σάος και οι Άγιοι και Δαίμονες.




7 Φεβρουαρίου 2016

Αλέξης Σταμάτης:"Κάθε πράξη μας είναι κατά βάθος πολιτική.


                Αλέξης Σταμάτης


"Κάθε πράξη μας είναι κατά βάθος πολιτικήΥπό μια έννοια, ολόκληρη η λογοτεχνία είναι πολιτική."



Μια πρωτοφανής καταιγίδα που ξεσπά στην Αθήνα το 2009 υπήρξε η έμπνευση για "το Βιβλίο της βροχής" που έγραψε ο Αλέξης Σταμάτης και πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδ.Καστανιώτη.

Αφορμή της συνάντησής μας με το συγγραφέα το καλογραμμένο βιβλίο που χωρίζεται σε τρία μέρη:πριν,κατά τη διάρκεια και μετά τη βροχή,όπου όλοι οι ήρωες δεν είναι πια οι ίδιοι.

Περνώντας μέσα από τη μυθοπλασία προβλήματα όπως το μεταναστευτικό,η κοινωνική προσαρμογή,τα προβλήματα της τρίτης ηλικίας ο αναγνώστης γίνεται κοινωνός ενός εξαιρετικού,με πολλές ανατροπές κι εκπλήξεις βιβλίου.



Το βιβλίο της βροχής, το νέο σας βιβλίο. Μιλήστε μας γι' αυτό.

Εμπνεύστηκα από την ιδέα μιας πρωτοφανούς στα χρονικά καταιγίδας διαρκείας  τριών ωρών και δεκατεσσάρων λεπτών (3,14…, όχι τυχαίο) που πέφτει στην Αθήνα του 2009 και επηρεάζει καταλυτικά τη ζωή μιας ομάδας κατοίκων την πλειονότητα της οποίας συνδέει το γεγονός ότι μένουν στην ιδία πολυκατοικία. Άνθρωποι διαφορετικής ηλικίας, τάξης και φυλής, οι όποιοι είτε είχαν κανονίσει διάφορα πράγματα που επηρεάζονται από την καταιγίδα, είτε η βροχή τους οδηγεί σε απρόοπτα συμβάντα, είτε αποτρέπει άλλα. Η ουσία είναι ότι η κατακλυσμιαία νεροποντή τους επηρεάζει βαθύτατα. Όταν η καταιγίδα τελειώσει δεν θα είναι πια ίδιοι.

 

Χωρίζετε σε τρία μέρη το βιβλίο: πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη βροχή, μέσα από τα οποία ο αναγνώστης "βλέπει" και τις ψυχολογικές αντιδράσεις των ηρώων. Θέλατε να κάνετε ένα ψυχογράφημα στις διαφορετικές αλλά και εμπλεκόμενες προσωπικότητες των ηρώων σας;

Με δεδομένο ότι το κεντρικό συμβάν είναι η καταιγίδα με  ενδιέφερε πάρα πολύ να δω τους ήρωές μου και πριν και μετά. Το κύριο σώμα του βιβλίου αφορά γεγονότα κατά τη διάρκεια του φαινομένουΟι ήρωες από κάπου έρχονται, κάτι τους συμβαίνειόμως έρχεται η βροχή και επεμβαίνει στα θέλω τους, τα παραλλάσσει, τα εξυψώνει τα καταβαραθρώνει και στο τέλος, όταν ξαναβγαίνει ο ήλιος τα πράγματα έχουν αλλάξει.

  

Αναφέρεστε σε  πολλά κοινωνικά θέματα, ένα εκ των οποίων  είναι και οι μετανάστες που ζουν στο κέντρο της Αθήνας. Πείτε μας λίγα λόγια.

Όπως σας είπα το βιβλίο εκτυλίσσεται το 2009. Λίγο πριν ξεσπάσει η πραγματική καταιγίδα που σμπαράλιασε τη χώρα και τη σμπαραλιάζει ακόμη. Και τότε υπήρχε μεταναστευτικό θέμα, άλλης όμως διάστασης από αυτήν που πήρε αργότεραΟι μετανάστες ήρωες μου, ένας Νιγηριανός και ένας Κούρδος, αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα, προσωπικά, οικονομικά αλλά και θέματα ένταξης στην κοινωνία. Επίσης αναπολούν το τι άφησαν πίσω τους. Υπάρχει ο υφέρπων και ο εμφανής ρατσισμός, αλλά και αντιξοότητες που οφείλονται στην ζωή τους μακριά από τον τόπο ταςΞέρουμε βέβαια ότι σήμερα το μεταναστευτικό έχει πάρει πολύ πιο ογκώδεις διαστάσεις αλλά τα σπέρματά του ήταν ορατά εδώ και χρόνια.

  

Ευαισθησία δείχνετε και στους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας. Είναι η μοναξιά ή η φθορά του χρόνου ο εχθρός των ηλικιωμένων ανθρώπων;

Η μοναξιά κυρίως είναι εκείνο που αφήνει αυτή την πικρή γεύσηΆτομα μεγάλης ηλικίας είτε χωρίς οικογένειαείτε με παιδιά που έχουν τραβήξει το δικότους δρόμο, άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας, με τον έναν να προσπαθεί να φροντίζει τον άλλο,άτομα αποσυρμένα που ζουν με της αναμνήσεις μιας περασμένης εποχήςΗ φθορά του χρόνου παίζει επίσης μείζονα ρόλο σε χαρακτήρες όπως η Ιόλη στην οποία η ομορφιά σχεδόν όριζε την ταυτότητά της, γεγονός που την κάνει ακόμη πιο ευάλωτη. Όταν επενδύεις σε μια εικόνα που νομοτελειακά φθείρεται, η φθορά αυτή δεν χωνεύεται εύκολα από ανάλογες ιδιοσυγκρασίες. 

 

 

Γράψατε το βιβλίο στην αρχή της Κρίσης. Αν το γράφατε σήμερα, θα αλλάζατε κάτι;

Θα άλλαζε το 'σκηνικό' ,αν θέλετε. Η καταιγίδα δεν θα ήταν μόνο συμβολική Ωστόσο οι σχέσεις των ανθρώπωνμεταξύ τους αλλά και με τον εαυτό τους παραμένουν ίδιες σε οποιοδήποτε πλαίσιο: πολύπλοκες αντιφατικές, συγκρουσιακέςπροβληματικές. Η κρίση μπορεί να εντείνει τα προβλήματα αλλά ο πυρήνας της ανθρώπινης φύσης είναι άγριο πράγμα.

 

 Θα μπορούσε ένα άλλο καιρικό φαινόμενο να καταδείξει τις ανατροπές που συνέβησαν στις ζωές των ηρώων σας; Γιατί διαλέξατε τη βροχή;

Η βροχή είναι ένα έντονο φυσικό φαινόμενο που μπορεί να είναι από ευεργετικό έως και καταστρεπτικό. Μια συνθήκη έξω από τα συνηθισμένα, όταν μιλάμε μάλιστα για μια από τις χειρότερες καταιγίδες στη ιστορία της πόλης, η οποία είναι φυσικό να ανυψώνει τις συγκεκριμένες ευαίσθητες ψυχές των ηρώων πάνω από το έδαφος. Πιθανότατα ένα ανάλογο φυσικό φαινόμενονα δημιουργεί τις ίδιες καταστάσεις, Ωστόσο, δεν το επέλεξα τυχαία: το νερό είναι το κύριο συστατικό τουανθρώπινου σώματοςΑποτελεί το 70% της ύλης μας. Κι όταν αυτό το ίδιο στοιχείο πέφτει μανιωδώς από τον ουρανό είναι σαν ένα κομμάτι μας να μας επιτίθεται

 

Πιστεύετε ότι οι γονείς και η παιδική ηλικία παίζουν απόλυτο και καθοριστικό ρόλο ακόμα και για την παραβατική συμπεριφορά των παιδιών;-με αφορμή τον ήρωά σας που φτάνει ως το έγκλημα ρωτώ.

Παίζουν φυσικά, αλλά αυτή δεν είναι ικανή και αναγκαία συνθήκηΟι παιδικές εμπειρίες είναι καθοριστικές και γράφουν ανεξίτηλα στην ψυχή άλλα υπάρχουν και άλλες εμπειρίες στην ενήλικη ζωή που μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και έναν 'καλομεγαλωμένοάνθρωπο στην απελπισία.

 

Είναι η κρίση και η πολιτική, στις μέρες που ζούμε,αναπόσπαστο κομμάτι της λογοτεχνίας;

Η λογοτεχνία αποτυπώνει τη ζωή. Εάν η ζωή είναι σε κρίση τότε δεν μπορεί να αγνοηθείΌσο για το πολιτικό στοιχείοκάθε πράξη μας είναι κατά βάθος πολιτικήΥπό μια έννοια, ολόκληρη η λογοτεχνία είναι πολιτική.

 

Διδάσκετε δημιουργική γραφή. Τι προσδοκά όποιος παρακολουθεί ανάλογα σεμινάρια; Υπάρχουν φερέλπιδες της πένας;

Η γραφή είναι μια τέχνη που δεν διδάσκεται. Αυτό μπορεί να ακούγεται αντιφατικό, κι όμως είναι το πρώτοπράγμα που λέω στους μαθητές μου. Εκείνο που προσπαθώ είναι μέσα σε ένα κλίμα λογοτεχνικότητας να βοηθήσω εξατομικευμένα τον κάθε ένα τους να ανακαλύψει και αναπτύξει την δική του, προσωπική'φωνή'. Είναι μια πολύ δημιουργική διαδικασία και πολύ συγκινητική για μένα μια και αρκετοί μαθητές μου πλέονέχοντας αρχίσει από τα βασικά έχουν εκδώσει βιβλία σε γνωστούς εκδοτικούς οίκους. Αυτό με γεμίζει χαρά και αποδεικνύει πως τα μαθήματα δεν γίνονται έτσι για να κάνουμε κάτι, αλλά με στόχο και αποτέλεσμαΕίναι πολύ ενδιαφέρον να βλέπεις έναν νέο 'συγγραφέα' να ανακαλύπτει τη φωνή του και να διανύει ολόκληρη τη διαδρομή από την πρώτη στοιχειώδη άσκηση ως την ολοκλήρωση ενός έργου το οποίο τελικά εκδίδεται και κυκλοφορεί

 


Αλέξης Σταμάτης
"Το βιβλίο της βροχής",εκδ.Καστανιώτη



Αθήνα, 2009. Kατά τη διάρκεια μιας ηλιόλουστης μέρας, ξεσπά ξαφνικά μια από τις πιο άγριες καταιγίδες στην ιστορία της πόλης, αιφνιδιάζοντας τους ήρωες του βιβλίου, οι οποίοι συνδέονται με ποικίλους τρόπους μεταξύ τους. Χαρακτήρες διαφορετικοί, με ισχυρά κίνητρα και επιθυμίες, βιώνουν, ο καθένας με τη δική του ιδιοσυγκρασία, την καταλυτική επίδραση της μπόρας. Η βροχή επεμβαίνει έντονα και καθοριστικά στη ζωή τους. Ανατρέπει τα σχέδιά τους, εκτρέπει τον ρου της κάθε ιστορίας και αποκαλύπτει κρυμμένα μυστικά και απωθημένα, οδηγώντας στην εξιλέωση ή στην κάθαρση. Αλληλεπιδρώντας, το φυσικό φαινόμενο και ο άνθρωπος ανασυστήνουν τη μοίρα της ημέρας, της ώρας, της στιγμής. Ένα πάντως είναι το σίγουρο. Όταν η καταιγίδα πλέον τελειώνει και ο ουρανός γίνεται πάλι καθαρός, κανένας από τους ήρωες δεν είναι εκείνος που ήταν πριν πέσει η πρώτη σταγόνα.(από την έκδοση)

Ο χρόνος τρέχει σε τρεις ώρες και δεκατέσσερα λεπτά και πρέπει, μέσα σ’ αυτό το διάστημα, τόσο ο αναγνώστης όσο και οι πρωταγωνιστές αυτού του βιβλίου να βιώσουν ένα προσωπικό ταξίδι. Η αγωνία κορυφώνεται στο ρυθμό της νεροποντής. Ο Σταμάτης παρόλο που αγαπά τους ήρωές του δεν τους χαρίζεται. Ανελέητα αναποδογυρίζει την κλεψύδρα και στέκεται να τους κοιτάζει. Δεν επεμβαίνει. Αποστασιοποιείται και παρατηρεί. Χωρίς να τους λυπηθεί τους αναγκάζει να κοιτάξουν πέρα από το καθημερινό κοινωνικό προσωπείο, το οποίο έχουν υιοθετήσει, για να δουν το πραγματικό τους πρόσωπο. (Τέσυ Μπάιλα)