"Για να βιώσουμε την Τέχνη να έχουμε την ψυχή μας ανοιχτή και το μυαλό μας χωρίς προκαταλήψεις."
Συναντηθήκαμε με τον Παύλο Σάμιο στη γκαλερί δ,όπου εκθέτει συλλογή έργων του με τίτλο:"Τα Καθημερινά",μια σειρά 19 έργων που θα βρίσκονται στον Βόλο μέχρι και τις 6 Φεβρουαρίου.
Πώς ο γνωστός ζωγράφος βλέπει τα πράγματα που σχετίζονται με τις Τέχνες στην Ελλάδα της Κρίσης;Ποια είναι τα προσεχή βήματά του και με ποιον τρόπο μπορούμε να διαβάσουμε και να βιώσουμε την Τέχνη;
Η έκθεση της συλλογής σας με τίτλο "Καθημερινά" στη γκαλερί δ,στον Βόλο..Μιλήστε μας για τα έργα σας αυτά.
Σχετικά με την έκθεση δέχτηκα μία πρόταση από τον Θανάση τον Δουλκέρογλου για να πλαισιώσω το χώρο με τα έργα μου.Μού είπε πως για χρόνια δεν υπήρχε στο Βόλο μία ιδιωτική γκαλερί και σίγουρα αυτό δεν ήταν καλό για την κουλτούρα των ανθρώπων μιας μεγάλης πόλης.Μου αρέσει να "βλέπουν" οι άνθρωποι,άσχετα αν τους αρέσει ή όχι,αλλά να βλέπουν, να σκέφτονται και να αισθάνονται.Αυτό έχει σημασία.Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 6 Φεβρουαρίου.
Συνηθίζουμε να λέμε πως στην επαρχία δεν υπάρχει το αντίστοιχο υπόβαθρο για την ανάδειξη των Καλών Τεχνών.Με τις εκθέσεις σας και την επαφή σας με τον κόσμο των άλλων μεγάλων πόλεων τι διαπιστώνετε εσείς;
Βέβαια και υπάρχει υπόβαθρο.Δεν είναι όλοι γνώστες ή λάτρεις,αλλά το κέρδος είναι να βρεις κάποιον που δεν ήταν και θέλει να γίνει.Αυτόν που δεν ήξερε, είδε κάτι που τον παρακίνησε,κάτι που του άρεσε και τελικά αρχίζει να έρχεται και αυτός…Παίρνεις μαζί σου κόσμο κάπως έτσι..είναι η αιτία για να πάρεις μαζί σου κόσμο..
Είναι ελιτίστικη μορφή τέχνης η ζωγραφική;
Όχι, καθόλου,καθόλου.Το ελιτίστικο έχει κάτι το σνομπ και δεν μου αρέσει καθόλου,ούτε σαν λέξη μου αρέσει.Υπάρχει μία ποιότητα στα πράγματα,είναι μία Τέχνη η οποία εκφράζει τη ζωή μας από μία ποιότητα, ποιητική κα καλλιτεχνική,οπότε αυτό δεν είναι ελιτίστικο.Μπορεί κάποιες φορές να περιγράφει πράγματα άσχημα ή άγρια ,αλλά λένε την αλήθεια.Και η αλήθεια δεν μπορεί να είναι ελιτίστικη.
Πώς εξηγείτε,το γεγονός ότι ενώ η πλειονότητα των παιδιών αρέσκεται να ζωγραφίζει ,ως ενήλικες δεν έχουν σχέση και γνώση για τα εικαστικά;
Μα "δεν είναι" επειδή δεν τους δόθηκε η ευκαιρία.Να,όπως εδώ που πια υπάρχει μία αίθουσα Τέχνης για να παρακολουθεί μια πόλη 150.000 ανθρώπων. Θα έχουνε την ευκαιρία ανά ενάμιση μήνα να βλέπουν κι έναν άλλον ζωγράφο.Αν αυτές οι γκαλερί ήταν πέντε είναι σίγουρο ότι σε δέκα χρόνια οι άνθρωποι θα είχαν μάθει να βλέπουν και να αγαπάνε την Τέχνη .Είναι θέμα κουλτούρας ,Παιδείας..
Έχετε ζήσει,εργαστεί και δημιουργήσει στο Παρίσι για πολλά χρόνια.Πού υπολείπεται και πού υπερτερεί(αν συμβαίνει αυτό) σε σχέση με την Τέχνη σας η Ελλάδα;
Έχω ζήσει για 17 χρόνια στο Παρίσι.Βέβαια και βλέπω πως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη έχουν εξαιρετικούς χώρους και κάνουν θαυμάσιες εκθέσεις,δεν υπολείπονται σε κάτι..Αυτό που μας λείπει είναι ότι είμαστε κλεισμένοι σαν άνθρωποι σε μία οικογένεια ελληνική.Και δεν έχουμε έναν άνθρωπο,έναν Ιόλα,έξω,που να μπορεί να πάρει τα νέα παιδιά να τα στείλει προς τα έξω ,ώστε να μπορέσουν να έχουν επαφή με τα πράγματα εκεί.Είμαστε μία Ευρωπαϊκή χώρα η οποία ζει αποκλεισμένη…Διότι εδώ δε μιλάμε για τα ελληνικά προϊόντα όπως είναι η φέτα και το λάδι,μιλάμε για την Τέχνη.Πολύ λίγα πράγματα φεύγουν έξω .Κι έχουμε πολύ ωραία πράγματα.Δηλαδή θα έπρεπε να υπάρχει ένας φορέας,ένα υπουργείο,ένας σύλλογος ή ένας έξυπνος άνθρωπος, να δημιουργήσει μία κατάσταση,ώστε και να στέλνουμε και να φέρνουμε.Συνήθως στέλνουμε αλλά δεν φέρνουμε ,ενώ θα έπρεπε να κάνουμε ανταλλαγές κουλτούρας σε επίπεδο μουσειακό.Αυτό είναι το ένα.Το άλλο είναι να μπορέσουν οι άνθρωποι από εδώ να εργαστούν και να δουλέψουν για γκαλερί ,για θέατρα.κλπ..Η Τέχνη είναι μεγάλη,δεν είναι ένα πράγμα μικρό.
Διδάσκετε στη σχολή Καλών Τεχνών.Πόσο ταλέντο αλλά και πόση εξάσκηση χρειάζεται για να δημιουργηθεί ένα αξιόλογο έργο; Τι βλέπετε στα παιδιά αυτά;
Πιστεύω ότι έχουμε ταλαντούχους ανθρώπους,δεν σταματά ποτέ αυτό.έχουμε ένα ποτάμι από νέους ανθρώπους οι οποίοι κατεβάζουν ιδέες και κάνουν σπουδαία δουλειά,σε όλα τα επίπεδα.Εγώ,ας πούμε, που διδάσκω ας πούμε αρχαία παράδοση,αρχαία Ελλάδα,Βυζάντιο και όλη και όλη την αρχαία Ελληνική ζωγραφική.Αν βλέπατε τι κάνουν τα παιδιά που πρωτοέρχονται,θα αντιλαμβανόσαστε ότι έιναι στο αίμα τους .Το τι θα γίνει με αυτά τα παιδιά έχει να κάνει με όσα σας είπα και πιο πριν.Βλέπεις παιδιά με ταλέντο να δουλεύουν σε τυπογραφεία ή σε φωτοαντιγραφικά.Δεν έχει μία προϋπόθεση το κράτος να πάρει το παιδιά με ταλέντο ,να τους δώσει μια υποτροφία ,να τα στείλει έξω, να μείνουνε εκεί δυο τρία χρόνια .
Γιατί η Τέχνη πώς να το κάνουμε είναι ακριβή .Θέλει και χρήματα και κίνηση.Δεν γίνεται έτσι.
Υπάρχει ελπίδα για τις Τέχνες και τον Πολιτισμό στην Ελλάδα της Κρίσης;Ποια η δική σας αίσθηση;
Με την πολιτική κατάσταση που υπάρχει τώρα;;
Οι άνθρωποι έχουν εδώ άλλα προβλήματα πολύ πιο σημαντικά και δυστυχώς όλη η Παιδεία πάει περίπατο…
Δυστυχώς έτσι όπως είναι τα πράγματα στην Ελλάδα,δεν βλέπω εξέλιξη.Δεν υπάρχει προώθηση της Παιδείας.Δεν γίνεται έτσι Παιδεία…
Τα έργα σας που φιλοτέχνησαν τα -συλλεκτικής αξίας-ημερολόγια της ΑΓΕΤ,βρίσκονται ακόμα σε πολλά σπίτια της πόλης μας και φυσικά θαυμάζονται σε όλη την Ελλάδα.Τι μνήμες έχετε από τη συνεργασία σας αυτή;
Το πρώτο ημερολόγιο το έκανα όταν ακόμα ζούσε ο ΑλέξανδροςΤσάτσος(ο πατέρας).Του είχα προτείνει ως θέμα το Άγιο Όρος,όμως εκείνοι δεν ήθελαν θέμα με την εκκλησία ή την παράδοση.
Εγώ όμως επειδή είχα βρεθεί εκεί στα 18 μου με το δάσκαλό μου τον Μυλωνά και επειδή είχα δει τα Μοναστήρια και τα φωτογράφιζα,ήξερα πόσο όμορφα ήταν.Εγώ λοιπόν πήγα στο ‘Αγιο Όρος ,άρχιζα να ζωγραφίζω τα μοναστήρια επιτόπου(παρόλο που δεν είχα την έγκρισή του)και είχα ζωγραφίσει καμιά εικοσαριά.
Είχα μείνει 40 μέρες και όταν τα έδειξα στον Τσάτσο ξετρελάθηκε,δεν πίστευε πόσο ωραία ήταν τα Μοναστήρια (και ίσως και η ζωγραφική μου)αλλά κυρίως τον αντικείμενο.Κάναμε τελικά το πρώτο ημερολόγιο,είχε μεγάλη επιτυχία και νομίζω ότι άρεσε σε όλους.
Μετά από χρόνια ζήτησαν από τον Χατζηκυριάκο, ο οποίος είχε σχέση με τη γυναίκα του Τσάτσου(η οποία ήταν από τα Ψαρά),να κάνει ημερολόγιο με θέμα τα Ψαρά.Εκείνος μίλησε με τον Τσαρούχη,του οποίου η μάνα ήταν από τα Ψαρά,για να το κάνει εκείνος,αλλά οΤσαρούχης επειδή ήταν μεγάλος μου είπε να το κάνω εγώ.Του είπα :"Γιάννη μου,εγώ έχω ήδη κάνει ημερολόγιο για την ΑΓΕΤ".Εκείνος όμως μου είπε :"θα πας εσύ".Μίλησε ,λοιπόν στον Τσάτσο κι έτσι έκανα και το ημερολόγιο με τα Ψαρά.
Αξιοσημείωτο είναι πως όταν πρωτοέφτασα εκεί είπα :"τι θα ζωγραφίσω από εδώ";.Ζώντας,όμως,εκεί και γνωρίζοντας τους θαυμάσιους κατοίκους του νησιού και γνωρίζοντας τις γωνιές μιας πόλης που φαινομενικά δεν είχε τίποτα,ανακάλυψα πως τελικά είχε τόσα πολλά.
Ταξίδεψα εκεί και τις τέσσερις εποχές,για να συλλάβω το τοπίο και την ατμόσφαιρα κάθε εποχής και βγήκε τελικά κι αυτό ένα πολύ ωραίο ημερολόγιο,νομίζω.
Ετοιμάζετε και μία άλλη έκθεση.Θέλετε να μας πείτε γι αυτή;
Στη Λαμία,στην αίθουσα Τέχνης Κοντόπουλου,μία μεγάλη αίθουσα γύρω στα 17 επί 10 μέτρα,στέλνω 35 έργα δύο άλλων διαφορετικών ενοτήτων με τίτλο: «Ένας επικούρειος της Ζωγραφικής», η οποία εγκαινιάζεται το Σάββατο 23 Ιανουαρίου και θα τελειώσει στις 23 Μαρτίου.Θα διαρκέσει 2 μήνες και θα είναι και εκπαιδευτικής μορφής η έκθεση αυτή.
Στο Βόλο έχω δώσει 19 έργα με τίτλο «Τα Καθημερινά»
Αυτές οι δύο εκθέσεις που είναι χρονικά κοντά ,δείχνουν όλο το φάσμα της τελευταίας μου ζωγραφικής .Τα "Καθημερινά",με σκηνές από την καθημερινότητα ενώ τα άλλα έργα είναι πιο πνευματικά,έχουν ένα concept πιο αρχαιοελληνικό..
Για να "διαβάσουμε"και να "βιώσουμε"την Τέχνη τι εφόδια ,εν τέλει,χρειαζόμαστε;
Την ψυχή μας ανοιχτή,τα μάτια μας ανοιχτά και το μυαλό μας χωρίς προκαταλήψεις.Να αφήνεται κάποιος σ’ αυτό που βλέπει, σαν μωρό παιδί ,σαν να είναι η πρώτη φορά που κοιτάζει κάτι..
Να μην σκέφτεσαι αυτά που ξέρεις.Ξέχασέ τα όταν βλέπεις ένα έργο Τέχνης.Αφέσου στο έργο.Γιατί το πρόβλημα με την Τέχνη αλλά και με εμάς που ζωγραφίζουμε δεν είναι να είναι ωραίο και να αρέσει μόνο,είναι ο άνθρωπος που το βλέπει να συγκινηθεί.Αν συγκινηθείς,το κερδίσαμε το παιχνίδι.Η συγκίνηση είναι πριν τη σκέψη,είναι πριν από τη λογική,είναι όταν βλέπεις κάτι και λες:Aααααα'!!!!!Αυτό το αααα,αυτό το α! είναι όλη η ιστορία!
ΠΑΥΛΟΣ ΣΑΜΙΟΣ
Ο Παύλος Σάμιος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1948.
Από μικρός ασχολήθηκε με τη ζωγραφική και το σχέδιο βοηθώντας τον πατέρα του στο εργαστήριο παπουτσιών.
Aγάπησε τη θρησκευτική ζωγραφική που τον κέρδισε από πολύ νωρίς και εργάστηκε στο εργαστήρι Αγιογραφίας του Διονύση Καρούσου μέχρι τα δεκαοκτώ του χρόνια. Παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα σχεδίου στο Εργαστήρι του Πάνου Σαραφιανού και πέρασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών.
Δάσκαλοί του ήταν ο Νίκος Νικολάου στο Προκαταρκτικό και ο Γιάννης Μόραλης στο Εργαστήριο Ζωγραφικής. Ο Νίκος Νικολάου είχε σαν αρχή το σχέδιο και την παράδοση της Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης και ο Γιάννης Μόραλης εισήγαγε τους σπουδαστές του στη σύγχρονη τέχνη. Σπουδαίοι δάσκαλοι που τους οφείλει πολλά, όπως επίσης και στο Γιάννη Τσαρούχη. Είχε την ευκαιρία να τον γνωρίσει στο Παρίσι και να μάθει τόσα πολλά για την ελληνική παράδοση, μέσα από τα μάτια ενός μοναδικού ζωγράφου που στα πρώτα του έργα τον επηρέασε πολύ. Την ίδια εποχή ήταν στη μοναδική παρέα του «Μαγεμένου Αυλού», όπου ο Μάνος Χατζιδάκις, μάγος του λόγου και γνώστης της ανάγκης των νέων, τους έμαθε να σκέπτονται χωρίς όρια.
Από το 2000 είναι καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (Εργαστήριο παραδοσιακής ζωγραφικής fresco-βυζαντινές εικόνες-χειρόγραφα). Έχει ζωγραφίσει με την τεχνική του fresco πολλές μικρές εκκλησίες.
