7 Ιουλίου 2017

Ισίδωρος Ζουργός:"Δίπλα στο δέος του ιερού που υπάρχει εδώ και χιλιάδες χρόνια έχει τώρα προστεθεί το δέος της τεχνολογίας...."


            Ισίδωρος Ζουργός 





"Δίπλα στο δέος του ιερού που υπάρχει εδώ και χιλιάδες χρόνια  έχει τώρα προστεθεί το δέος της τεχνολογίας...."


Τρία χρόνια μετά το βραβευμένο και αγαπημένο από αναγνωστικό κοινό και κριτικούς βιβλίο του "Σκηνές από τον Βίο του Ματίας Αλμοσίνο" ο Ισίδωρος Ζουργός παραδίδει στο αναγνωστικό κοινό το βιβλίο του "Λίγες και μια νύχτες" (εκδ.Πατάκη 2017).Πρόκειται για την Ιστορία του Λευτέρη Ζεύγου,που  γεννήθηκε το 1898 και έζησε δύο ζωές. Η πρώτη, ως το χαμίνι που κρυφάκουγε τις αφηγήσεις του έκπτωτου σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ και η δεύτερη ως ο Ευγένιος Ζιρντό, ένας κοσμοπολίτης επιχειρηματίας ελληνογαλλικής καταγωγής.

Ο Ισίδωρος Ζουργός με άξονα το βιβλίο του που έχει ήδη αγαπηθεί,στη συζήτησή μας για τους αναγνώστες της εφ.Θεσσαλία αναφέρεται μεταξύ άλλων στην αξία της ιστορικής μνήμης,στα όρια που είναι ανάγκη να τηρεί ο συγγραφέας σχετικά με το χειρισμό των ηρώων του,στις αλλαγές που επέφερε ο νέος αιώνας και στις προσωπικές του αξίες και αρχές .



"Λίγες και μια νύχτες", το νέο σας μυθιστόρημα με διάχυτο το άρωμα της Θεσσαλονίκης του 20ού αιώνα. Θέλετε να μας δώσετε κάποια στοιχεία για το κίνητρο της συγγραφής του;


Η ιστορία της Θεσσαλονίκης έχει πολλές κόγχες και κρύπτες. Μια από αυτές ήταν και η φυλάκιση του Αβδούλ Χαμίτ του Β΄ στην πόλη ύστερα από την εκθρόνισή του από τους Νεότουρκους στα 1909. Με ενδιέφερε πάντα η συνύπαρξη της μυθοπλαστικής φαντασίας με γεγονότα της Ιστορίας. Αυτό το βιβλίο ξεκινάει με λογοτεχνικούς χαρακτήρες που ζουν δίπλα στον αιχμάλωτο σουλτάνο.

Ένα άλλο κίνητρο της συγκεκριμένης αφήγησης ήταν η πρόθεση μου να αναπλάσω μυθιστορηματικά τη μαγευτική συνοικία των Εξοχών, ένα κόσμημα της Θεσσαλονίκης στις αρχές του εικοστού αιώνα. Σήμερα μπορεί κάποιος να πάρει μια γεύση αυτής της πάλαι ποτέ συνοικίας από τα μετρημένα αρχοντικά που έχουν σωθεί στη λεωφόρο Βασιλίσσης Όλγας. Για την ακρίβεια είναι μεγάλες επαύλεις βγαλμένες από το πιο συναρπαστικό κομμάτι του παρελθόντος της πόλης. Ένα από τα ερωτήματα αφετηρίας για τη συγγραφή του βιβλίου ήταν το τι είδους άνθρωποι ζούσαν εδώ;

Όλοι όμως αυτοί οι τόποι και τα γεγονότα που ανέφερα, είναι μόνο η αρχή, γιατί το κουβάρι της μυθιστορηματικής αφήγησης, καθώς ξετυλίγεται, φιλοδοξεί να μιλήσει για πάθη και φιλοδοξίες, που αφορούν όλους τους ανθρώπους. Εν κατακλείδι το Λίγες και μία νύχτες δεν είναι επ’ ουδενί ένα βιβλίο τοπικού ενδιαφέροντος. Η Θεσσαλονίκη είναι απλώς η εξέδρα όπου το μυθιστόρημα ανεβαίνει για να απευθυνθεί σε όλους τους αναγνώστες.

 

Η αέναη αναζήτηση της ευτυχίας μέσα από την απόκτηση πλούτου και η διάψευση ότι το χρήμα φέρνει την ευτυχία ,είναι δύο από τα στοιχεία που διακρίνει ο αναγνώστης. Ήταν πρόθεσή σας να το καταδείξετε ;

Δε θα ήθελα να το αποκρυσταλλώσω έτσι ακριβώς, όμως η σχέση πλουτισμού, αυτοεπιβεβαίωσης και μοναξιάς ήταν μέσα στις αρχικές στοχεύσεις του βιβλίου. Μη ξεχνάτε ότι το μυθιστόρημα αναφέρεται σε μια εποχή όπου οι κοινωνικές ανισότητες ήταν αβυσσαλέες και η μοίρα των φτωχών εργατών οικτρά προδιαγραμμένη. Η τροχιά της ζωής ενός άντρα που επιχειρεί να μεταπηδήσει σε μια ανώτερη κοινωνική τάξη είναι εκ προοιμίου μυθιστορηματική. Ο έρωτας με ένα κορίτσι της αριστοκρατίας που ζούσε στη συνοικία των Εξοχών αύξησε αυτή τη σαγήνη κι έσπρωξε τον ήρωα σε έναν τυχοδιωκτικό βίο.

 

Ο έρωτας ως κινητήριος δύναμη για επιβίωση, για απόκτηση πλούτου, για την εξέλιξή μας (όχι πάντα θετική).Αν ο Λευτέρης Ζεύγος δεν είχε ερωτευθεί την Μίρζα ,θα είχε την ίδια πορεία στη ζωή του;

Όπως ακριβώς στη εξιστόρηση των πραγματικών γεγονότων όπου δεν μπορούμε να απαντήσουμε στο τι θα γινόταν αν, έτσι και στη μυθιστορηματική αφήγηση απάντηση δεν υπάρχει. Αν ο Λευτέρης δεν είχε ερωτευτεί το συγκεκριμένο κορίτσι, αυτό το βιβλίο δεν θα υπήρχε.

 

 Τα κεφαλαία που παρεμβάλλονται στο μυθιστόρημα με τίτλο "Στάσιμα" είναι μια ανάγκη του συγγραφέα να απολογηθεί ή να αποκαλυφθεί στον ήρωά του και να "υποψιάσει" τους  αναγνώστες του για τα συγγραφικά τερτίπια ;

Η επιθυμία του συγγραφέα είναι να κλείσει το μάτι στους αναγνώστες, να παίξει μαζί τους τα παιχνίδια της γραφής, να τραβήξει την κουρτίνα που κρύβει την κουζίνα του και να τους μιλήσει για τα υλικά που χρησιμοποιεί αλλά και να μην αποκρύψει την πιθανή ακαταστασία που βασιλεύει εκεί. Λέγοντας να παίξει μαζί τους διευκρινίζω πως χρησιμοποιώ αυτό το ρήμα με όλη την πραγματική του βαρύτητα και σημασία. Τα παιδιά και οι ασχολίες τους αποτελούν μεγάλο σχολείο για τους ενήλικες, το παιχνίδι άλλωστε είναι μέσα στη φύση του ανθρώπου ανεξαρτήτου ηλικίας. Στην περίπτωση της τέχνης νομίζω πως είναι το ξελαχάνιασμά της, πως ελαφραίνει το μεγαλείο της και φωτίζει και άλλους τρόπους δημιουργίας.

 

Πόσο χρειάζεται να  συμπάσχει ή να ταυτίζεται ο συγγραφέας με τους ήρωές του, αν δεχθούμε ότι σε όλες τις σχέσεις πρέπει να υπάρχουν όρια;

 

Στα πρώτα κεφάλαια κάθε βιβλίου η ταύτιση και η συνοδοιπορία είναι απαραίτητες, αλλά, ξέρετε, όσο περνούν οι σελίδες οι λογοτεχνικοί χαρακτήρες ενηλικιώνονται και στην  πορεία τους ανεξαρτητοποιούνται. Κανένας συγγραφέας δεν μπορεί να κουνάει τους ήρωές του με κάθε του καπρίτσιο σαν υπάκουες μαριονέτες. Οι ήρωες πια υπάρχουν, έχουν συγκρότηση, συνοχή, ζωή αλλά και προσωπικές ιδιαιτερότητες. Ο συγγραφέας - δημιουργός τους οφείλει να τους σεβαστεί, αν δε θέλει να γελοιοποιηθεί στα μάτια των αναγνωστών του.

 

 Η μνήμη και ο χρόνος και η τοπική ιστορία δείχνουν να παίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της μυθοπλασίας. Η διατήρηση της ιστορικής μνήμης πόσο σημαντική θεωρείτε ότι είναι ;


Νομίζω απαραίτητη παρ’ όλο που η συζήτηση για την ιστορική πρόσληψη των γεγονότων μοιάζει ατελείωτη. Δεν μπορώ να φανταστώ καμιά στερεή προσωπικότητα, κανένα δημιουργικό νου, καμιά συνείδηση πολίτη χωρίς αυτή τη συγκρότηση που δίνει η αναζήτηση και η γνώση του παρελθόντος. Άλλωστε η διαμόρφωση της κάθε λογής συλλογικής ταυτότητας προϋποθέτει μια αποδοχή και χρήση του παρελθόντος για χάρη του παρόντος.

 

Ο Ευγένιος Ζιρντό έχει διαπράξει πολλά ατοπήματα και αδικήματα ,ωστόσο δεν μπορεί κάποιος να του προσδώσει το επίθετο "κακός". Τι άλλο θα μπορούσε να έχει διαπράξει για να τον χαρακτηρίσουμε έτσι;

Θα ήταν νομίζω προτιμότερο να αποφύγουμε τους κάθετους διαχωρισμούς και τις στεγανές κατηγορίες. Το μυθιστόρημα είναι ένα γραμματειακό είδος που προσφέρεται σε πιο σύνθετες απεικονίσεις της ανθρώπινης συνείδησης και συμπεριφοράς. Σε όλους τους χαρακτήρες συνυπάρχουν θετικά και αρνητικά στοιχεία σε διαφορετικές φυσικά αναλογίες. Δίπλα σε αυτά προσθέστε ακόμη την παιδεία του καθενός καθώς και τα πολιτιστικά συμφραζόμενα της κάθε εποχής, οπότε η ανθρώπινη κατάσταση φαίνεται ακόμη πιο περιπλεγμένη. Το ίδιο ακριβώς όπως στα μυθιστορήματα συμβαίνει και στη ζωή, παλεύουμε κάθε μέρα με αντιθετικές δυνάμεις μέσα μας και η συνισταμένη αυτών των δυνάμεων είναι η εικόνα μας στους άλλους.

 

Αν, όπως αναφέρεται στο οπισθόφυλλο, ο εικοστός αιώνας προκάλεσε ανήκεστο βλάβη στην ύπαρξη, τι πιστεύετε ότι έχει αλλάξει στα πρώτα δεκαεπτά χρόνια του αιώνα που διανύουμε;


Νομίζω ότι δίπλα στο δέος του ιερού που υπάρχει εδώ και χιλιάδες χρόνια στις ανθρώπινες κοινωνίες, έχει τώρα προστεθεί το δέος της τεχνολογίας και ετερόκλητοι φόβοι που συνοδεύουν τον καθημερινό της καλπασμό. Το διαδίκτυο, για να αναφέρω μόνο ένα παράδειγμα, μεταμόρφωσε μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα τον κόσμο μας. Η πραγματικότητα του skype, για να γίνουμε ακόμη πιο συγκεκριμένοι, πριν από λίγες δεκαετίες απεικονιζόταν μόνο στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Ποτέ άλλοτε στην ανθρώπινη ιστορία δεν ήταν προς διάθεση τόσα πολλά αγαθά χωρίς κόπο, όπως χιλιάδες θεατρικές παραστάσεις, ταινίες, μουσικές, τόσα πολλά με το πάτημα ενός πλήκτρου. Αλήθεια όμως ποιος μπορεί όμως να διαχειριστεί όλη αυτή την πληθώρα και να ωφεληθεί πραγματικά; Κι αυτά που γνωρίσαμε δεν είναι τίποτε μπροστά σε όλα αυτά που σχεδιάζονται και προγραμματίζονται. Νομίζω ότι είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που ο άνθρωπος νιώθει πραγματικό δέος για τον ίδιο τον άνθρωπο.

 

Ποιες αξίες θεωρείτε αδιαπραγμάτευτες ;

Κατ’ αρχήν την αξία του να υπάρχουν αξίες και να κατονομάζονται. Ζώντας πολύ συχνά σε έναν πολτό σχετικοκρατίας και θολούρας είναι σημαντικό να προβάλλουμε αυτά στα οποία οι περισσότεροι από μας συμφωνούμε. Η αλληλεγγύη, η ανοχή, η παιδεία, ο σεβασμός στην παιδικότητα και η αναγνώριση της ιδιαιτερότητάς της, η δημοκρατία, ο σεβασμός της παράδοσης, τόσα πολλά…

 

Ασχολείστε με τη συγγραφή ενός νέου βιβλίου;

Κάτι έχει ήδη γεννηθεί αλλά βρισκόμαστε ακόμη στην ενδομήτρια περίοδο, και ,όπως γνωρίζετε, αυτό το χρονικό διάστημα χρειάζεται περισυλλογή και σιωπή. Σας ευχαριστώ πολύ.

 

 

 



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου